Meartalichheidswille
ATE GRYPSTRA – Noch net sa lang lyn fertelde in man my dat hy in kollega hie dy’t tweintich (20!) talen behearske, wêrûnder floeiend Russysk en Bulgaarsk. Potdoarje, tocht ik, dêr kin Ivo Niehe noch in puntsje oan sûgje. Sels kom ik net folle fierder as in taaltsje as seis en de behearskingnivo’s binne nochal […]
De Fryske sêfte G
HENK WOLF – Koartlyn siet ik yn de trein. It wie rêstich en yn it bankegroepke skean foar my sieten trije kondukteurs te praten. Ut it petear waard ik gewaar dat ien út Gelderlân, ien út Grinslân en ien út Fryslân kaam. Op in stuit moast der omroppen wurde dat wy by in stasjon yn ‘e […]
‘Lopon’ en ‘zitton’ yn it Nederlânsk fan Grinslanners
HENK WOLF – It Frysk en Nederlânsk ha in klank dy’t wy de ‘sjwa’ neame. It is de saneamde ‘stomme e’, dy’t bygelyks oan ‘e ein fan ‘prate’ of yn it earste wurdlid fan ‘bestean’ foarkomt. Hy liket in bytsje op ‘e ‘u’ fan ‘put’, mar is wat minder artikulearre en hy krijt noait de […]
It Grut Frysk Diktee
ARJAN HUT – It Frysk Diktee waard op woansdei 20 maaie útstjoerd troch Omrop Fryslân, mar de opnamen wienen in dei earder, yn de Steateseal op it Provinsjehûs yn Ljouwert en dat hie grutte konsekwinsjes foar de sfear: ferslachjouwers dy’t der graach live by wêze woenen, moasten dagenlang ombelje en harren meast delikate netwurken ynskeakelje […]
Over ziekte, ziekten, ziektens en ziektes
HENK WOLF – Vandaag las ik een artikeltje waarin sprekers van het Nederlands er geducht van langs kregen, omdat ze de slot-n in meervouden zoals ziekten en mannen niet meer zouden uitspreken. De schrijver meende zelfs dat dat te verklaren was doordat de spraakorganen van de Nederlanders de afgelopen decennia minder zouden zijn geworden. […]
Maagd, meid, meisje
HENK WOLF – Het woord meisje is een verkleinwoord van meid. Hoewel dat woord in het Fries uitgestorven is, is de uitspraak ervan veel typischer voor het Fries dan voor het Nederlands. De verwachte Nederlandse vorm zou maagd zijn, een woord dat we nu alleen in een specifieke betekenis kennen. De oorsprong is niet met […]
Een echte Bilkert is de overtreffende trap van een Fries
GERARD DE JONG – Bilkerts. Ze hebben een eigen taal, eigen woordenboek, een eigen cultuur. Ze voelen zich anders dan hun streekgenoten in deze kleine provincie en ontlenen trots aan hun taal en cultuur. En waag het niet Bilkerts Friezen te noemen. Maar wat maakt een Bilkert tot een Bilkert? Wat houdt dat ‘Bildts aigene’ […]
Lemmer en De Lemmer
KAREL F. GILDEMACHER – Nederlân is in nuver lân, want der binne gjin algemiene regels of rjochtlinen foar ierdrykskundige nammen. Hast alle lannen hawwe dy wol. Se wolle betizing foar wêze en it foar de minsken oer it generaal makliker meitsje om nammen te skriuwen of út te sprekken. Yn Nederlân, dus ek yn Fryslân, […]
Op it Hearrenfean of op It Hearrenfean?
HENK WOLF – Koartlyn krige ik de fraach oft je no it Hearrenfean en de Knipe ensfh. (mei lytse letter) of It Hearrenfean en De Knipe (mei haadletters) skriuwe moatte. Ik moat sizze dat it my earlik sein net it measte ynteressearret en dat ik mei beide foarmen gjin muoite ha, as de skriuwer yn […]
Het beledigende, kwetsende Charlie Hebdo
HENK WOLF – Al ruim een halfjaar krijg ik wekelijks Charlie Hebdo in de bus. Op 8 januari zat er weer een nummer bij de post, het laatste waaraan de voltallige redactie had meegewerkt. Een dag eerder waren een aantal van mijn favoriete tekenaars vermoord. Mijn verminkte hebdomadaire krijgt een heleboel morele steun, maar in […]