HENK WOLF -  Bij dieren hebben we voor elk geslacht een apart zelfstandig naamwoord: mannetjes en wijfjes, rammen en ooien, hijkes en sijkes enzovoorts. Die woorden gebruiken we zowel voor jonge als voor oude dieren. Mensen lijken een uitzondering te zijn. We kunnen wel de groep volwassenen in twee geslachten opdelen: mannen en vrouwen. Met kinderen lukt dat ook: jongens en meisjes. Maar we hebben [...]

HENK WOLF -  As ien seit dat er 'in nikker' sjoen hat, dan freegje jo nei alle gedachten oft it net in bytsje minder ûnfetsoenlik kin. Wy kinne it wurd 'nikker' yn it Frysk en Nederlânsk fan hjoed de dei foaral as skelwurd foar in neger. Mooglik is it in ûntliening oan it Ingelsk, dêr't 'nigger' in frijwat leechlizzende oantsjutting fan in donkerhûdich persoan is. [...]

HENK WOLF -  Bijwoorden kunnen over het algemeen op twee plaatsen in de zin staan: meteen na de persoonsvorm of er meteen voor. In het laatste geval vormen ze het eerste woord van de zin. In (1) en (2) staan een paar voorbeeldjes: (1) altijd: Ze komt altijd te laat. Altijd komt ze te laat. (2) helaas: Het mag helaas niet. Helaas mag het niet. [...]

HENK WOLF -  Meastal skriuw ik foar de Moanne oer dingen dy't my yn 'e deistige taalpraktyk opfallen binne. No wol it ris oars dwaan: ik wol wat spekulearje oer it Frysk fan de takomst. Hoe soe dat klinke? De oanlieding is in kolleezje taalskiednis dat ik jou foar studinten Nederlânsk. Dêrby beprate wy trends yn taalferoaring. Yn dat ramt ha wy sjoen nei de [...]

HENK WOLF -  Soms kun je taalverandering betrappen nog voordat woordenboekmakers dat hebben gedaan. Volgens mij heb ik de afgelopen jaren in elk geval drie betekenisveranderingen opgemerkt voordat anderen dat hebben gedaan: een in het Nederlands en twee in het Fries. Ik loop ze even langs. Minzaam Het woord 'minzaam' betekent volgens al mijn woordenboeken 'vriendelijk', in het bijzonder tegen lagergeplaatsten. Zo gebruik ik het [...]

HENK WOLF -  Drie puntjes die we op een nieuwe manier zijn gaan gebruiken Het leesteken dat bestaat uit drie puntjes heet het 'beletselteken'. Het geeft conventioneel aan dat er iets is weggelaten of dat de schrijver spanning wil oproepen. De Franse schrijver Céline is bekend om het veelvuldig gebruik ervan, maar verder was het altijd een redelijk schimmig leesteken dat in het onderwijs weinig [...]

ATE GRYPSTRA -  Noch net sa lang lyn fertelde in man my dat hy in kollega hie dy’t tweintich (20!) talen behearske, wêrûnder floeiend Russysk en Bulgaarsk. Potdoarje, tocht ik, dêr kin Ivo Niehe noch in puntsje oan sûgje. Sels kom ik net folle fierder as in taaltsje as seis en de behearskingnivo’s binne nochal … wikseljend. Mar dochs: seis (6!) talen. Dêr hoege jo [...]

HENK WOLF -  Koartlyn siet ik yn de trein. It wie rêstich en yn it bankegroepke skean foar my sieten trije kondukteurs te praten. Ut it petear waard ik gewaar dat ien út Gelderlân, ien út Grinslân en ien út Fryslân kaam. Op in stuit moast der omroppen wurde dat wy by in stasjon yn 'e buert kamen. Nei efkes hinne-en-wer-praten krige de Fryske kondukteur de [...]

HENK WOLF -  It Frysk en Nederlânsk ha in klank dy't wy de 'sjwa' neame. It is de saneamde 'stomme e', dy't bygelyks oan 'e ein fan 'prate' of yn it earste wurdlid fan 'bestean' foarkomt. Hy liket in bytsje op 'e 'u' fan 'put', mar is wat minder artikulearre en hy krijt noait de wurdklam.   It soe my net ferbaze as er ûntstien [...]