Knosbien

HENK WOLF – 

Wat yn it Nederlânsk ‘kraakbeen’ hyt, kin ik yn it Frysk as ‘knosbien’, mei de o-klank fan ‘hok’. Ta myn ferwûndering stiet it net yn myn wurdboeken. Dy jouwe ‘kreakbien’, ‘krasbien’ en ‘knarsbien’. Ik frege my ôf wêr’t myn foarm weikomt en hoe’t ik him skriuwe moast.

Ik bin wol benijd nei de oare foarmen dy’t yn it Frysk foarkomme. Soenen Frysktalige lêzers yn de reaksjes oanjaan wolle hoe’t sy ‘kraakbeen’ yn it Frysk neame en wêr’t se wei komme?

Earst tocht ik dat it ‘knosbien’ mooglik ûntstien wie út ‘knarsbien’. De ‘r’ dêryn wurdt net útsprutsen. En de klank a feroaret foar in s meastal yn in o-klank (tink oan de útspraak fan ‘klas(se)’, ’tas’ ensfh.). Yn dat gefal soe ‘knarsbien’ of ‘knasbien’ in logyske skriuwwize wêze.

Doe kaam ik lykwols yn âlde wurdboeken de foarm ‘knorspbeen’ tsjin. Dy waard yn ‘e 16e-ieuske Nederlânsk brûkt, neist ‘knorspelbeen’, ‘knorpel’ en oare foarmen dy’t dêrop lykje. Dy wurden binne allegear ôflaat fan in wurd dat besibbe is oan ‘knobbel’ en ek soks betsjut. As men betinkt dat de measte nammen fan ynterne lichemsdielen fanâlds allinne bekend wienen fan slachtbisten, is dat net sa nuver: knosbien wie fansels as knobbels yn it fleis te finen.

Mooglik hat ‘knosbien’ dan ek neat mei ‘knarse’ of ‘kreakje’ te krijen, mar is it in heel oar wurd, dat tafallich in bytsje op ‘knarse’ liket. Mooglik is it ek besibbe oan ‘Knorpel’, it Dútske wurd foar knosbien. Op dit stuit liket my dat it meast foar de hân lizzend ta. Dêrom kies ik ynearsten mar foar de skriuwwize ‘knosbien’.

Ik bin wol benijd nei de oare foarmen dy’t yn it Frysk foarkomme. Soenen Frysktalige lêzers yn de reaksjes oanjaan wolle hoe’t sy ‘kraakbeen’ yn it Frysk neame en wêr’t se wei komme?