In aldersmoarchste moard
ARJAN HUT – Op 22 novimber 1963 wurdt presidint John F. Kennedy deasketten yn Dallas, Texas. Syn dea soarget foar in skokweach dy’t de hiele wrâld oer giet. De skiednis komt yn ferskate lietteksten werom, bygelyks by Guns N’ Roses (And in my first memory they shot Kennedy, Civil War, 1991) en The Rolling Stones […]
Skjirpapier: In NSB’er oan it wurk steld as minefeger
ERIK BETTEN – De Dútske besetter liet nei syn ôftocht yn april 1945 Fryslân achter mei mear as 200.000 lânminen. Net allinne de feiligens, ek de itensfoarsjenning frege om it sa gau as mooglik opromjen fan de eksplosiven, sadat de boer it lân wer op koe. Foar it opromjen waarden frijwilligers frege, mar mei nammen […]
Skjirpapier: hoe’t Hanna Bijlsma ôfrekkene mei de oanklacht fan har namme
ERIK BETTEN – Net ien yn Easterlittens sil yn febrewaris 1909 ûntgien wêze hokker oanklacht der yn de namme fan Piertje Antje Bijlsma besletten lei. It wie de iennichste wrake dy’t mem Ybeltje Bijlsma betinke koe foar it net erkennen fan har bern troch de oansetter; it brûken fan syn namme en dy fan syn […]
Skjirpapier, de hurde oanpak fan Hitler én Nederlân fan Jehova’s
ERIK BETTEN – In moanne de sel yn foar mislediging fan ‘freon’ Hitler Frijheden lykas dy fan leauwen en fan mieningsutering hawwe har juridyske grinzen. Yn tiden fan bedriging wolle dy grinzen út eangst gauris opskowe, en noait yn it foardiel fan de frijheden fan it yndividu. Lykas yn it gefal fan de evangelisten Eliza […]
Skjirpapier: In moardner ûntsnapt yn syn sel oan ’e dea
ERIK BETTEN – It ferhaal fan Emanuel Polak is it ferhaal fan in Joadske man dy’t de oarloch oerlibbe. Sa gearfette klinkt it as in feelgood-story, mar it is earder it tsjinoerstelde. Want dat fan alle Joaden yn Nederlân hy by de lytse groep hearde dy’t de oarloch neifertelle koe, mei wol in skrinende kear […]
De Canon
WILLEM WINTERS – De canon van de Nederlandse geschiedenis is herzien. Een van de opvallendste veranderingen betreft Willem Drees, die is er uitgesmeten. Marga Klompé is er voor in de plaats gekomen. Onterecht? Ja, Zeer onterecht. De verschillen tussen beide personen en hun werken zijn groot. Drees vervulde jarenlang vele politieke functies, veel meer en […]
De 18%-Fries
GERBEN DE VRIES – Behalve de jongen die vierhonderd jaar oude postzegels in bezit had en de man in kakibroek die boud beweerde dat hij voor 18% Fries was, heb ik nooit een merkwaardiger man ontmoet dan Assien Bohmers. Tenminste, ik heb de heer Bohmers door middel van de biografie van Arnold Carmiggelt naar mijn […]
Foute Friezen en oare skriuwers
GERBEN DE VRIES – ‘Tussen 1988 en 2008 bezocht Pieter Jan Verstraete samen met zijn echtgenote jaarlijks een regio in Friesland of een van de Waddeneilanden’, stiet der op de achterflap te lêzen. ‘Steevast werd ook een bezoek gebracht aan het Fries Letterkundig Museum (thans Tresoar) in Leeuwarden. Daar werd het nodige materiaal verzameld over […]
Alexander Cohen: het memoreren waard
PETER DE HAAN – Er zullen niet veel straten zijn vernoemd naar iemand die in Nederlands-Indië drie van de vijf jaar in het cachot doorbracht, wegens majesteitsschennis is veroordeeld en door meerdere landen tot ongewenst vreemdeling werd verklaard. Toch kent Leeuwarden zo’n straatnaam: de Alexander Cohenwei in het westen van de stad. Op 27 september […]
Wat it histoarysk kadaster ús bringe kin
THEO DELFSTRA – It kadaster is de offisjele ynstânsje dy’t grûnbesit en de eksakte grinzen dêrfan byhâldt. Elkenien dy’t in hûs of in lape grûn keapet, stiet dêryn fermeld. Mar it kadaster is net allinnich in boarne mei de aktuele registraasje. It giet mar leafst twa iuwen tebek, wêrtroch’t it in skat oan unike histoaryske […]