In privileezje as stipe fan de Fryske frijheid
OEBELE VRIES – Koarte lêzing by de ynwijing fan de replika fan it frijheidsprivileezje fan 1417 yn it Provinsjehûs, 28 sept. 2017 It is altiten goed om te begjinnen mei wat bekends. Dêrom woe ik úteinsette mei in tekst dy’t de measten fan jimme grif kenne, de tekst nammentlik fan it Frysk folksliet. Dêr stiet […]
Doopsgezinden in beweging
NIKOLAJ BIJLEVELD – Toen ik recentelijk met een collega door de noordelijke provincies reed, vielen me opnieuw de vele doopsgezinde kerken en pastorieën op. Met name de godshuizen, ook wel vermaningen genoemd, zijn niet altijd even gemakkelijk te lokaliseren of te herkennen. Dat heeft historisch gezien natuurlijk alles te maken had met de positie van […]
De schuinsmarcherende student
GERBEN DE VRIES – Studielenen zijn een merkwaardig Fries fenomeen. In de naburige provincies Groningen en Drenthe hebben ze, op een enkel kortstondig Drents geval uit de 17e eeuw na, nooit bestaan. De oudste studielenen ontstonden in de Late Middeleeuwen, in de periode tussen 1450 en 1630. Beducht voor hun zielenheil reserveerden rijke grondbezitters stukken […]
Fan de oare kant besjoen
GERBEN DE VRIES – De lêste tiid wurdt der in protte diskussiearre oer de negative kanten fan it ‘kolonialisme’. Guon lju fine dan daliks dat stânbylden en strjitten, dy’t bygelyks ferwize nei J.P. Coen, ferdwine moatte. Der falt fan alles oer te sizzen, mar dêr’t it yn wêzen om giet, is dat der altyd minstens […]
John on the run
GERBEN DE VRIES – Emigraasje, flechtlingen, yntegraasje, it binne de grutte wurden fan dizze tiid. Hjoed-de-dei wurdt der faak negatyf oer de flechtlingeproblematyk skreaun. Der soene benammen ‘gelukzoekers’ by sitte, ekonomyske flechtlingen, dy’t har heitelân ûntflechtsje om hjir in better bestean op te bouwen. Dit skeat my sa yn ’t sin doe’t ik lêsten in […]
Niet in één beeld te vangen
JEROEN WIERSMA – Een fijnmazig stelsel van kanalen, wijken en sloten, ooit gegraven voor het vervoer van het vele turf dat hier in de 17de en 18de eeuw op grote schaal werd gewonnen tekent het landschap rondom Haulerwijk. Het is de woonplaats van Chris Beuker (1946), schrijver van het boek ‘Communistisch verzet in Friesland 1925-1945’. […]
‘Yn de limûsine fan ’e dea…’ – Dallas, Texas
EELTSJE HETTINGA – (Nov. 2017) Op de billboards oan de grutte highwegen fan Denison nei Dallas wie ein jierren njoggentich in biedwurd te lêzen dat my, tinkend oan de yn Dallas fermoarde presidint John F. Kennedy, altiten weroan fernuvere: ‘If you liked the show, you love the city.’ Kennedy waard op Dealey Plaza deasketten doe’t […]
Een tolerante maatschappij in Noardburgum
HENK DILLING – Bijna zestig jaar geleden opende het eerste Nederlandse verpleeghuis voor ouderen met psychiatrische problemen haar deuren: Nieuw Toutenburg in Noardburgum. Het huis speelde een pioniersrol bij de erkenning en herkenning van de psychogeriatrische patiënt. Langzaam maar zeker werd deze niet langer gezien als ‘een hopeloos geval’, maar als iemand die recht heeft […]
Regina
LIUWE VAN DER MEER – Se wurde bewarre yn Stockholm, yn ‘e Nydahl Kolleksje fan it Stiftelsen Musikkulturens Främjande, sân blêden giel-brún papier, 30 by 22,3 sm grut, oan beide kanten beskreaun, op elke bledside tolve muzykbalken. Der binne twa kleuren inkt brûkt foar de noaten en fierder steane op ‘e earste side wat nammen […]
Noard-Fryske revolúsje
ONNO FALKENA – De stadige Noard-Fryske revolúsje begjint yn Struckum, mar ‘Wutbürger’ bedriigje ambisjeus taalbelied 2017 liket in opmerklik, mar ek spannend jier te wurden foar de lytse Noard-Fryske minderheid yn Sleeswyk-Holstein. Yn de rin fan dit jier wurde alle giele weiwizers yn Noard-Fryslân twatalich Dútsk-Frysk makke. Noard-Fryslân is dêrmei Fryslân yn Nederlân in slach […]