‘Ik vind het logisch om in het Antwerps te zingen’

MAAIKE FLOOR – 

Van een hobbygroep werd de Antwerpse band Fixkes in 2007 ineens een veelgevraagde band op grote festivals. En dat dankzij de breekbare liedjes in het Antwerps van frontman Sam Valkenborgh. Ondertussen hebben de Fixkes met Weeral halfacht hun derde cd uit. Zaterdag 29 november spelen ze op Explore the North in Leeuwarden.

Heel Vlaanderen kon het nummer ‘kvraagetaan’ meezingen in 2007. Een liedje vol nostalgische bedenkingen over de tijd waarin het leven nog simpel was, en je het maar moest ‘aanvragen’ met een meisje om verkering te hebben. De tijd ook waarin commerciële televisiezenders nog niet bestonden, er alleen cassettebandjes waren in plaats van cd’s en mp3-spelers – empee dreis, in het Antwerps – en heel het gezin samen naar de Rons Honeymoon quiz keek. Niet alleen dertigers – generatiegenoten van frontman en tekstschrijver Sam Valkenborgh – waren gecharmeerd van het nummer, maar ook bij hun ouders en zelfs bij jongeren sloeg het aan, waarschijnlijk omdat die ‘het nog steeds aanvragen’ met dat leuke meisje of jongen uit de klas.

‘Kvraagetaan is nooit echt een hit geweest in Nederland’, weet Sam Valkenborgh. ‘Misschien omdat de tekst te moeilijk te begrijpen was in het Antwerps. Maar in België was het onze grote doorbraak, en daar hebben we de optredens in Nederland ook aan te danken.’

‘Ik vind het logisch om in het Antwerps te schrijven en te zingen, dat is de taal waarin ik me het beste kan uitdrukken.’

Zeven jaar na die eerste hit heeft Fixkes met Weeral halfacht ondertussen een derde album uit, en toeren ze door Vlaanderen en Nederland. Op zaterdag 29 november doen ze ook Leeuwarden aan en dat is niet de eerste keer. Bij een optreden in 2010 stonden heel wat Friezen al aandachtig te luisteren naar de Antwerpse teksten van de Fixkes, ook al kwam de regen met bakken uit de hemel.

Zijn jullie optredens in Nederland heel anders dan in Vlaanderen?
Toch wel, ja. In Vlaanderen wil het publiek altijd ‘Kvraagetaan’ horen, maar dat nummer is in Nederland niet zo bekend. Daar roept het publiek eerder om ‘lepeltje’, een nummer over lepeltje lepeltje in bed liggen, of ‘lievelingsdier’. We staan hier ook nooit voor zalen van vijfhonderd man, en het publiek praat vaak door tijdens een concert. Al heb ik wel gemerkt dat dat niet altijd betekent dat ze zich vervelen. Ik hoorde twee meisjes vooraan zeggen ‘dit vind ik echt goed’. In Nederland zijn er meer mensen die zich outen als fan dan in België. Ze zijn oprecht geïnteresseerd en vinden het wel exotisch dat we in het Antwerps zingen.

Waarom zingen jullie eigenlijk in het Antwerps, of het ‘Stabroeks’ om preciezer te zijn?
De meeste bandleden komen uit Stabroek, een polderdorp dat grenst aan de Antwerpse haven. Ik ben er zelf ook opgegroeid en ik vond het er heerlijk. Ik vind het logisch om in het Antwerps te schrijven en te zingen, dat is de taal waarin ik me het beste kan uitdrukken. Mijn woordenschat in het Antwerps is groter dan die in het algemeen beschaafd Vlaams of Nederlands, en ik voel de ritmiek beter aan. Mijn Engels is niet slecht maar als ik in het Engels zou zingen, ben ik in het beste geval anderen aan het imiteren.

Het Antwerps is geen eigen taal zoals het Fries maar er zijn wel meer groepen die in het Antwerps zingen.

Je hebt de Strangers, Axl Peleman, de Sint-Andries MC’s om er een paar te noemen. Maar in Vlaanderen zijn het toch vooral de West-Vlamingen die in hun eigen taal zingen, die overigens moeilijker te verstaan is voor buitenstaanders dan het Antwerps. Flip Kowlier vind ik een ongelofelijk goede zanger en tekstschrijver. Er wordt gezegd dat hij één van de beste Nederlandstalige artiesten is. Dan vraag ik me soms af waarom dat stempel ‘Nederlandstalig’ er altijd bij moet, hij is gewoon een van onze beste artiesten, in welke taal ook.

‘Ik laat mens, of mengs, nu rijmen op Chinees en Zwitsers mes. In het algemeen Vlaams zou dat niet gaan.’

Dialectwoorden zijn waarschijnlijk niet zo gemakkelijk te vertalen in het algemeen Vlaams.
Nee, of ze klinken niet meer zo mooi. In Stabroek zeggen we broeksemband tegen een broeksriem, dat woord geeft niet hetzelfde gevoel. Een ander mooi Vlaams woord is blaffetuur, voor rolluik. En Flip Kowlier gebruikt bijvoorbeeld het woord tope voor samen, dat klinkt toch veel charmanter? De singel die nu uit is van onze laatste cd heet ‘buitenmens’ en is een vertaling van the outdoor type, van de The Lemonheads, en oorspronkelijk van de Australische punkgroep Smudge. Ik heb jaren gedaan over de vertaling. Door in het Stabroeks te zingen, kan ik veel vrijer omgaan met rijm. Ik laat mens, of mengs, nu rijmen op Chinees en Zwitsers mes. In het algemeen Vlaams zou dat niet gaan.

Ben je er trots op om uit Stabroek te komen?
Ja, zeker. Als kind heb ik er ongelofelijk graag gewoond, al ging ik al vanaf de vierde klas van de basisschool in Antwerpen naar school. Die kleinschaligheid van een dorp is heerlijk, iedereen hangt op één of andere manier aan elkaar. In het café trakteer je elkaar, terwijl er in de stad een pot wordt gemaakt. Niet dat het één beter is dan het ander, het is gewoon anders. Toen ik met mijn eerste muziekgroepje begon, speelden we op boerenfuiven in ruil voor gratis bier. Het was fijn dat we iedereen kende, en zij aprrecieerden daarom ook meer wat wij deden. Aan de andere kant is de wereld in de stad wel groter, en vond ik daar meer gelijkgezinden. Ondertussen woon ik ook al veertien jaar in Antwerpen.

Waar komt die naam Fixkes eigenlijk vandaan?
In Stabroek ben ik Sam van Herman van Frans van Fik van meneerkes. Zo werd mijn over-overgrootvader genoemd omdat hij had meegewerkt aan de bouw van de Eiffeltoren. Afgekort werd dat: Sam van Fixkes. Toen we dertien, veertien jaar waren, gaven we elkaar allemaal bijnamen. Ik werd Fixkes genoemd door mijn vrienden, die naam is dus gebleven.

Is jullie laatste cd heel anders dan de twee vorige?
Onze nieuwste cd Weeral halfacht rockt meer, en de teksten zijn korter en minder persoonlijk. Bij de eerste twee cd’s kreeg ik altijd de indruk dat ik te veel wilde vertellen en dat ik de mensen verveelde met alweer zo’n lange strofe. Maar ondertussen krijg ik weer goesting om langere teksten te schrijven. Een ander verschil is dat we deze keer alles samen hebben opgenomen, waardoor het organischer klinkt.

Ondertussen hebben jullie al vaak in Nederland gespeeld. Hebben jullie het land goed leren kennen?
Dat toeren is in de praktijk minder romantisch dan het lijkt. We kruipen met z’n allen dat busje in, gaan naar de kleedkamer, stellen alles op, eten, spelen en rijden weer terug. Ik heb vooral de Febo goed leren kennen. Al blijven we nu in Leeuwarden wel overnachten, dat is wel fijn.

Zie ook: www.fixkes.be.