Leestekenfrisismen
HENK WOLF –
De studenten Nederlands aan de hogeschool waar ik werk, zijn behoorlijk vertrouwd met het Fries. De meesten spreken Fries, ze hebben doorgaans Fries op school gehad of een cursus gevolgd. Sommigen volgen naast Nederlands Fries als tweede studie of als bijvak.
Natuurlijk beïnvloeden beide talen elkaar. Soms gaat dat zo subtiel dat ik het niet in de gaten heb. Er is dan iemand nodig die minder met de Friese tweetaligheid vertrouwd is, om op te merken dat studenten in een Fries kader denken.
Dat gebeurde een paar maanden geleden. Studenten Nederlands waren met een Groningse collega op excursie in Vlaanderen. Als deel van de excursie gaven ze allemaal een gastles op een middelbare school daar.
Toen ze terug waren, zei de collega: “Ze hebben goede lessen gegeven, maar ze zijn wel erg Fries. De Vlaamse leerlingen vonden het erg grappig dat ze een accent circonflexe consequent ‘dakje’ noemden en een accent aigu een ‘streepje’.” En ik dacht: o, worden ze buiten Friesland niet zo genoemd?
Bedankt voor dit artikeltje.
Ik vind het een beetje apart dat er geopperd werd dat die benaming typisch Fries zijn.
Dat de leestekens dakje en steepje genoemd worden, is mijns inziens niet echt typisch Fries. Dat gebeurt ook in de rest van de Nederlanden, niet slechts Friesland. Echter, de benaming circonflexe consequent en accent aigu zijn kennelijk Franse invloeden in Vlaanderen.
Mijn kennis over het Vlaams is nog zeer gering, maar ik hoor de verschillen nu steeds beter en het is mij al wel opgevallen dat er vaak Franse/Romaanse woorden in het Vlaams gebruikt worden, waar er inheemse/Germaanse woorden in het ABN van Nederland gebruikt worden. Er is een verschil in woordkeus zoals bij Amerikaans en Brits Engels.
Ik later meer onderzoek doen naar het Nederlands in Vlaanderen en ook de streektalen aldaar.
Nogmaals, hartstikke bedankt voor dit online artikel. Ik vind het leuk om de artikels van Henk Wolf te lezen.
De benamingen accent circonflex, grave en aigu heb ik vroeger gewoon op school geleerd en dat was gewoon in Nederland. Het zijn volgens mij ook gewoon de officiële benamingen.
@Arno
Interessant!
Ik heb rustig de tijd genomen om eens de woordenboeken na te slaan over deze kwestie.
“Dakje” is gewoon opgenomen in de Nederlandse woordenboeken met de definitie “accent circonflexe”.
Zowel accent circonflexe en dakje zijn mogelijk in het Nederlands. Waarschijnlijk, echter, ligt de voorkeur op accent circonflexe in Vlaanderen en is dakje daar, vanwege Franse invloed, helemaal niet gangbaar.
Steepje klinkt wat apart, maar het is wel te begrijpen. Trouwens, ik hoor Nederlandse (niet uitsluitend Friese) jongeren dit wel vaker zeggen. Ze zoeken naar een Nederlands woord om te beschrijven wat ze voor zich zien, kennelijk volstaat het Franse woord voor hen niet. Taal is altijd in beweging.
Eigenlijk is het “subsidie Fries”. Veel woorden uit het Nederlands komen oorspronkelijk uit het oud Fries. Het feit dat wij het anders uitspreken betekent niet dat het nou ineens “alleen maar Nederlands” is. Een woord als “land” is gewoon Fries, geen Nederlands. We hoeven er geen tekentje op te zetten en een letter weg te halen.