Zonder stedenbouw geen architectuur

BAUKE TUINSTRA – 

Onze steden en dorpen zijn opgebouwd uit gebouwen. Juist op het grensvlak tussen architectuur en stedenbouw wordt het gezamenlijke karakter van onze woonomgeving bepaald. Stedenbouw geeft de architectuur een plek. Een plek om zo goed mogelijk tot zijn recht te komen. Het schept randvoorwaarden, afstemming, uitdaging en samenhang. Want gebouwen vormen samen wanden en maken zo de openbare ruimte. Afzonderlijke bouwwerken maken de ruimte leesbaar. Bijzondere gebouwen kunnen groots en opvallend zijn en daardoor speciale plekken in een stad aanduiden.

Stedenbouw en architectuur kunnen dus niet los van elkaar gezien worden. Zonder stedenbouw is er geen architectuur. Maar omgekeerd geldt het ook: zonder architectuur is er zeker ook geen stedenbouw. Een ketting kan niet zonder koord, maar ook zeker niet zonder kralen. De gevels geven uitstraling aan de openbare ruimte. De openbare ruimte geeft op haar beurt de gebouwen een plek om zich te tonen en verbindt ze met elkaar.

De ruimtelijke omgeving wordt steeds onoverzichtelijker door een continu bombardement van informatie.

Maar architectuur en stedenbouw hebben pas betekenis bij het beleven en ervaren door bewoners en bezoekers. Mensen moeten zich prettig voelen in hun omgeving. Die omgeving dient dan ook op de mens en zijn behoeftes te worden afgestemd. ‘De menselijke maat’ is van belang, omdat de ruimte vaak veel groter is dan ons fysieke lichaam. De stedelijke ruimte zou niet groter moeten zijn dan passend is voor het directe gebruik.

Het zich prettig voelen in een omgeving heeft ook te maken met het zich veilig voelen. En dat kan enkel wanneer de omgeving vertrouwd voelt, wanneer de omgeving begrepen kan worden en wanneer men zelfverzekerd kan bewegen in die overzichtelijke en leesbare omgeving.

Gebouwen en hun stedenbouwkundige inpassing zouden dan daadwerkelijk kunnen zorgen voor een grotere leesbaarheid – voor iedereen – van de omgeving, wanneer wordt voortgebouwd op de aanwezige structuren en kenmerken, op de interne logica van een plek. Elk nieuw gebouw is zo een nieuw hoofdstuk in een groter verhaal, een mogelijkheid het verhaal aan te vullen en te verduidelijken.

De ruimtelijke omgeving wordt steeds onoverzichtelijker door een continu bombardement van informatie. Dit staat begrip van de omgeving in de weg, terwijl begrip juist kan zorgen voor vertrouwen en een grotere betrokkenheid bij de steeds veranderende plek. Want de openbare ruimte is van ons allemaal. En een architectuur die onverschillig is ten opzichte van de openbare ruimte is daarmee niet sociaal.

Het gaat er dus om de balans tussen architectuur, stedenbouw en de ervaring van de gebruikers van de openbare ruimte. De stedenbouwkundige opgave is dus niet het maken van plattegronden, maar juist het maken van ruimte. Een echte ruimte die door de gebruikers wordt gewaardeerd en begrepen. Zo ontwerp je een duurzame stad of een duurzaam dorp. Niet plannen, maar ontwerpen!

 

Reagearje

DE MOANNE

'de Moanne' wol in breed en kreatyf poadium biede foar aktuele en skôgjende bydragen oer kultuer en de keunsten. 'de Moanne' lit sjen wat der yn en om Fryslân spilet, yn taal, byld en nije media. 'de Moanne' ferskynt op it web, op papier en organisearret 'live'-moetingen.