‘Gowe’ of ‘gouwe’?
HENK WOLF – Oft mear minsken it wurd ‘gowe’ koenen, frege myn eardere buorman Arjan Hut op Facebook. Hy hie it brûkt yn in stik dat er foar syn wurk by Omrop Fryslân skreaun hie. “Moast it opsykje om wis te wêzen oft it wol in besteand tiidwurd is en net allinnich it soarte fan […]
De KGB, ofwol: de kapiteins fan de Taletún
ELSKE SCHOTANUS – Fan april 2018 ôf sil der yn de Ljouwerter Prinsetún in soad te belibjen wêze. De Taletún, in projekt fan Lân fan Taal, is rjochte op bern fan de basisskoalleleeftiid, wat net betsjut dat der foar grutte minsken net ek te genietsjen falt. Sibe Jan Kramer, Bouke Groen en Machiel Braaksma betinke […]
Jonges yn rokjes en “Jan giet trouwen”
HENK WOLF – Yn de HEMA wurdt net mear op berneklean set dat se foar jonges of foar famkes binne. As jo dit stik lêze, tinke jo grif: och ja, dat wie ek sa, mar no’t ik oan it skriuwen bin, is it efkes it mediahaipke fan ‘e wike. Dat haipke hat wol wat nijsgjirrichs, […]
Bim al yn Dokkum? Wy bin it brechje krekt foarby
HENK WOLF – As regel krije tiidwurden yn it meartal de útgong -e of -je: wy prate, jim rekkenje, de buorlju sliepe. Der is ien tiidwurd dat dy útgong yn de skriuwtaal faak kwytrekket. Dat tiidwurd is ha(wwe). Wy hawwe en wy ha komme op skrift beide foar. Yn ‘e sprektaal binne sokke wurden der […]
Taal as ien grut feest
MARITA DE JONG – De taal fiere yn in eigen frijsteat, mei it Frysk yn ’e haadrol. Dat is it útgongspunt fan Lân fan Taal. Yn 2018 wurdt Ljouwert-Fryslân Kulturele Haadstêd fan Europa. Dêr is Lân fan Taal in belangryk ûnderdiel fan. Konneksje meitsje mei elkoar, dat is ien fan de funksjes fan taal. Mar […]
Noard-Fryske revolúsje
ONNO FALKENA – De stadige Noard-Fryske revolúsje begjint yn Struckum, mar ‘Wutbürger’ bedriigje ambisjeus taalbelied 2017 liket in opmerklik, mar ek spannend jier te wurden foar de lytse Noard-Fryske minderheid yn Sleeswyk-Holstein. Yn de rin fan dit jier wurde alle giele weiwizers yn Noard-Fryslân twatalich Dútsk-Frysk makke. Noard-Fryslân is dêrmei Fryslân yn Nederlân in slach […]
Bijna elk zinsdeel kan bestaan uit alleen een bijvoeglijk naamwoord
HENK WOLF – Een paar jaar geleden zette een vertwijfelde lerares Nederlands de volgende taalkundevraag uit een schoolboek op Facebook: “In welke zinsdelen kan als enige woord een bijvoeglijk naamwoord voorkomen?” Ik heb een tijd nagedacht en kwam tot de conclusie dat dat er minimaal veertien zinsdelen zijn waarin dat kan. Vermoedelijk hebben de makers […]
Het is heel erg vorige eeuw om burn-out te zijn
HENK WOLF – Af en toe verandert een woord van woordsoort. Zo kun je van het werkwoord ‘vangen’ een voltooid deelwoord ‘gevangen’ maken. Dat is nog steeds een werkwoord, maar als je het hebt over ‘de gevangen boef’, dan is het opeens een bijvoeglijk naamwoord. Daar kun je weer een zelfstandig naamwoord van maken: ‘de […]
Oerbefolking as rêding fan it Frysk?
HENK WOLF – Fryslân is in frij grut en unifoarm taalgebiet. De dialekten fan súdwest en dy fan noardeast ferskille benammen yn de klanken faninoar en Friezen kinne sprekkers fan oare dialekten prima begripe. Dêr wie gjin taalpolityk foar nedich. Foar it Nederlânske taalgebiet wie dat wol sa, de ienheid fan hjoed de dei is […]
Spul mije en spul krije yn in petear
HENK WOLF – Minsken binne fluch op ‘e teantsjes trape. Der is net folle foar nedich om se lulk te meitsjen. Yn in petear brûke minsken allegear ûnbewuste middels om derfoar te soargjen dat se gjin spul mei-inoar krije. Op it grinsflak fan taalkunde en psychology is in soad ûndersyk dien dat fan dy middels […]