Tryater
Yn 2015 bestiet Tryater fyftich jier. Yn dit dossier fine jo alle stikken oer Tryater dy’t earder online publisearre binne of opnommen west hawwe yn ús blêd. Wolle jo reageare op ien fan de artikels yn dit dossier? Stjoer jo reaksje nei reaksje@demoanne.nl.
De leagen fan Wylgeragea: Een open en tolerant Fryslân
Doe’t ik yn de LC fan freed 7 oktober in artikel oer ‘De Wierheid fan Wylgeragea’, de nijste foarstelling fan Tryater, lies, realisearre ik my dat ik it stik earder, yn de ‘preview’, al sjoen hie. Yn 2014 skreaun ik, oer wat doe ûnder de kop ‘Liet fan myn doarp’, brocht waard: ‘De spilers, dy’t allegearre meardere rollen ha, rinne foar in part noch mei de tekst yn de hân, toch makket it gehiel de yndruk ôf en klear te wêzen.’ Der is slipe wêrby’t de grutste oanpassing wierskynlik it dekôr, tagelyk ek tribune, west hat. Ofrûne sneon wie de premjêre.Formule ien akteurs yn in DAF 55
As twa fûgels op de wjukken fan de wyn, sa natuerlik fleagen Ali Zijlstra en Lourens van den Akker oer it toaniel yn de foarstelling 'It famke en de twiveler' fan Tryater yn de Einekoer yn Ryptsjerk. Oardel oere lang sûnder skoft wurde de minsken meinaam yn it ferhaal fan Geerte en Johan dat yn de jierren fyftich yn Amearika in Broadwayklassiker wie. Mei de leafde as sintraal tema.De Friezen komen
De Friezen komen! Mei dizze slogan strykt Tryater foar de tredde kear yn 6 jier del yn Theater Bellevue yn Amsterdam. Yn de lêste wike fan jannewaris wiene in wike lang reprizes te sjen fan stikken dy’t earder al yn Fryslân spile ha, mar dêr’t mannich teaterleafhawwer de Ofslútdyk net foar oerstutsen is. It konsept docht fertuten: parse, polityk, leafhawwers én Friezen om útens komme graach nei Tryater yn Theater Bellevue, in bysûnder gebou mei in rike skiednis oan de Leidsekade.Se gûlde dikke tranen - Tryater yn Amsterdam
It Amsterdamske Theater Bellevue hat op facebook as profylfoto in ôfbylding fan aktrise Ali Zijlstra, in foto dy’t ek op it promoasjemateriaal fan de foarstelling Rooftop Memories te finen is. ‘De Friezen komen’, seit de poster: ‘Theater Bellevue verwelkomt een maand lang het Friese theatergezelschap Tryater.’ Yn de Bellevuewike, de lêste wike fan jannewaris, binne net allinne, mei boppetiteling, Thúsfront, In moaie jûn en Heimwee nei Hurdegaryp en in tal nijsgjirrige râneprogramma’s as in ‘Schrijversavond’ mei te meitsjen, alle dagen fan de moanne wurdt boppedat de lunsjfoarstelling Rooftop Memories brocht. ‘Het Lunchtheater is een springplank voor nieuw, debuterend schrijftalent en een proeftuin voor oude rotten.’ Rooftop Memories gie 9 jannewaris yn premjêre, in dei earder besocht ik de lêste try-out yn de smûke Paloni Zaal en wie ik nei ôfrin by it neipetear op it dak.Meiwurkje oan teater as in spin yn it web
Diel útmeitsje fan in kreatyf proses en mei-inoar moaie dingen meitsje, dat fynt Grietje Deinum, publisiteitsmeiwurker by Tryater, it moaiste oan wurkje by it Frysk teaterselskip. De foarstelling Medea wie de earste foarstelling fan Tryater dy’t Grietje seach.Grûn
Yn in prachtich dekôr yn de nije grutte teaterseal fan De Lawei fiert Tryater har fyftichjierrich jubileum mei Grûn, in foarstelling dy’t likernôch fjouwer oeren duorret. En dêr sit dan ek daliks de krityk, want fjouwer oeren blike in lange sit as it yn de seal al foar’t de foarstelling begjint om te smoaren sa hyt is.Kettingreaksje: Tineke Fopma
Meiwurkers fan Tryater stelle inoar fragen oer wurksumheden by Tryater. Dizze kear beantwurdet Tineke Fopma in fraach fan Rixt Bottema. Sy frege: 'Tryater hat yn de 50 jier fan har bestean in hiele protte foarstellingen makke. Do wurkest al 33 jier by Tryater en hast dus al in hiele protte foarstellingen meimakke. Hokker foarstelling springt der foar dy út en wêrom?'In sânflakte as strafkamp
In trije kertier foar’t de foarstelling begjint wurdt der, foar 'Holes', in koproduksje fan Tryater en De Jonge Republiek, noch repetearre. Benijd klim ik it dún op om te harkjen nei de sjongstim fan Sjaan Duinhoven dy’t mearke-eftich opklinkt as ik oer it boskpaad nei de sânflakte rin dêr’t it barren him ôfspylje sil. Dit, harkje sûnder dat der al publyk is en de akoestyk net better útkomt as fanôf dizze hichte, is alfêst in kadootsje.De sirkel is rûn
Ein novimber stie se foar it earst yn it Tryatergebou op de planken mei it stik It famke en de twiveler fan Tatiana Pratley. Ali Zijlstra (22) spile yn de stêd dêr’t se hikke en tein is har debútstik foar Tryater. Dêrmei is de sirkel rûn, want yn Ljouwert rekke se as lyts famke fereale op it toaniel. "Yn de Harmonie seach ik mei ús heit en mem it stik Ronja de Roversdochter fan Tryater, en doe wist ik: dat wol ik letter ek."Muzyk as fersterking fan spul en dekor
Yn 2015 bestiet Tryater fyftich jier. Yn dit dossier fine jo alle stikken oer Tryater dy’t earder online publisearre binne of opnommen west hawwe yn ús blêd. Wolle jo reageare op ien fan de artikels yn dit dossier? Stjoer jo reaksje nei reaksje@demoanne.nl.
Kettingreaksje: Rixt Bottema
Yn 2015 bestiet Tryater fyftich jier. Yn dit dossier fine jo alle stikken oer Tryater dy’t earder online publisearre binne of opnommen west hawwe yn ús blêd. Wolle jo reageare op ien fan de artikels yn dit dossier? Stjoer jo reaksje nei reaksje@demoanne.nl.
‘Troch myn wurk by Tryater sjoch ik no mei oare eagen nei toaniel’
Yn 2015 bestiet Tryater fyftich jier. Yn dit dossier fine jo alle stikken oer Tryater dy’t earder online publisearre binne of opnommen west hawwe yn ús blêd. Wolle jo reageare op ien fan de artikels yn dit dossier? Stjoer jo reaksje nei reaksje@demoanne.nl.
Frijwilliger yn ’t ljocht: Harold Hesselink
Hast alle dagen is Harold te finen by Tryater. Hy wurket nammentlik mei oan de foarstelling Untsnapping nei it fiere easten. Dizze foarstelling spilet alle wurkdagen, útsein woansdeis, op ‘e souder fan it Tryatergebou en ûntfangt dêrmei sa’n 450 bern yn ‘e wike. Harold fangt dizze bern op en wiist har it paad.Soldaten op missy en âlden dy’t noedzje
Thúsfront giet oer it loslitten fan bern, gjin gewoan loslitten as by jonges dy’t de hûs útgean om op keamers, mar in loslitten fan soannen dy’t der foar kieze om har nei in oarlochsgebiet útstjoere te litten, nei Uruzgan en dêr it risiko rinne te sneuveljen.Mearsidich byld jaan fan de wrâld
Al as jong famke wie Tatiana Pratley ûnder de yndruk fan Tryater. Foarstellings lykas Ronja de Rôversdochter en Kening Lear ferwûnderen har. “Ik wie ûnder de betovering fan de mooglikheid om sa’n oare wrâld te kreëarjen.” Se gie nei de jeugdteaterskoalle yn Ljouwert en studearre Keunst, Kultuer en Media yn Grins. Yn Grins begûn se it teater te missen en ûnder lieding fan de eardere artistyk lieder fan Tryater Hans Man in ’t Veld folge se in regy-kursus. “Doe wist ik, dit wol ik de rest fan myn libben dwaan.” Se gie nei de regyskoalle yn Amsterdam dêr’t se yn 2012 ôfstudearre. Sûnt dy tiid wurket se ûnder oare by Tryater. Foarstellings as Heimwee nei Hurdegaryp en Never walk alone binne foarstellings fan har hân.Kettingreaksje: Jan Ros
Yn 2015 bestiet Tryater fyftich jier. Yn dit dossier fine jo alle stikken oer Tryater dy’t earder online publisearre binne of opnommen west hawwe yn ús blêd. Wolle jo reageare op ien fan de artikels yn dit dossier? Stjoer jo reaksje nei reaksje@demoanne.nl.
Frijwilliger yn ’t ljocht
It wie yn it Princessehof yn Ljouwert by Brekber, dat ik efkes noflik siet te praten mei “ús” Hilly (koördinator fan de frijwilligers). Wy hiene it oer de fraach fan Tryater om in stikje oer it frijwilligerswurk by Tryater te skriuwen. Ik murk dêrby op, dat dat neat foar my wie, om't ik mysels hielendal net sa’n aktive frijwilliger fyn. Ommers guon oaren binne folle faker op alderhande plakken dwaande om Tryater te stypjen.In foarstelling tusken it porslein
Under it byntwurk fan ien fan de boppesealen fan keramykmuseum it Prinsessehof stiet, yn steapele glêzene fitrines, prachtich diggelwurk. It is it dekôr fan de foarstelling ‘Brekber’ dy’t op dizze passende lokaasje troch Tryater brocht wurdt.Fan wreed en goar nei In Leafde
Op 9 oktober bringt Tryater The Bridges of Madison County fan R.J. Waller op it toaniel. Noch nea earder waard dit ferneamde leafdesferhaal op toaniel ferteld en dêrmei hat Tryater de wrâldpremiêre. It Fryske stik krige de namme In Leafde, wurdt spile troch Nynke Heeg, Eelco Venema en Joke Tjalsma en stiet ûnder rezjy fan Jos van Kan. De Fryske oersetting komt fan de hân fan Nynke Laverman. Har twadde toanieloersetting nei Mabeth, dat se yn 2010 foar Tryater ûnder hannen naam. “Oan beide stikken ha ik myn hert ferlern.”De Iisfoarstin
Yn de boppeseal fan it Tryatergebou stiet in tafel, stuollen, ien foar regisseur Ira Judskovskaja, ien foar komponist Peter Sijbenga. Oer de flier lizze kabels, der is in elektryske piano, yn in plestik kistke dat op in stoel sit in lyts knoppepaniel. ‘Ie-oe, ie-oe-ie-oe’, docht Peter.Psst, er is een psychiater in de zaal
Yn 2015 bestiet Tryater fyftich jier. Yn dit dossier fine jo alle stikken oer Tryater dy’t earder online publisearre binne of opnommen west hawwe yn ús blêd. Wolle jo reageare op ien fan de artikels yn dit dossier? Stjoer jo reaksje nei reaksje@demoanne.nl.
Vrouwen, ga altijd voor een getrouwde man
It is in moaie simmerjûn en do sitst op it Saailân oan in lange tafel yn it selsskip fan in goede freon. Foar dy it Fries Museum, altyd ûnderwerp foar diskusje en mei in heal ear harkest nei it rûzemûzjen om dy hinne. Guon minsken sykje noch om in plakje, in âldere frou jout har neist dy del, foar dy oer sit in slungelich lange, noch jonge fint. Leuk typ, tinkst.Kan je dat vloeken iets groter pakken?
It is soel en brodzich as ik, nei in petear mei Jan Ros en Linda Eijssen, ‘creatives’ by de IIsfoarstin, de strjitopera fan Tryater dy’t 15 maaie yn premjêre giet, op it Wilhelminaplein stean, dêr’t de cast, dizze middei noch sûnder it koar, repetearje sil. Neist de trúk fan it teaterselskip stiet, as in enoarme piramide, de mei spegeldiggels besiedde rok fan de iisfoarstin klear, nei it ûntwerp fan Linda.Jonges om fereale op te wurden
It is gesellich drok yn it Tryatergebou oan de Oostersingel yn Ljouwert. ‘A trip down memory lane’ sa’t de ûndertitel fan it stik belooft, begjint al yn de foyer. De romte azemet oeral de sfear fan eartiids. Boppe de tafels en de bar hingje smûke âlderwetske lampekapkes fan read en giel fluwiel mei sierlike kwastkes.De ekskreminten
Fansels moast ik oan dit sitaat fan Louis Paul Boon tinke, doe’t ik freed by de premiêre wie fan De Presidintes, spile troch Tryater. Boon fielde him ferwant oan skilders lykas Breughel omdat hy harren wurkwize seach as in metoade om tichter by de minsken te kommen en harren libbenswrâld. Dat moat toanielskriuwer Werner Schwab ek besocht hawwe yn syn Fekaliën-trilogy, dêr’t De Presidintes diel fan út makket.De straatopera en zijn ‘creatives’
Het leegstaande bankgebouw op de hoek van de Doelesteeg, vlak bij het Saailân waar de cast die middag zal repeteren, fungeert als uitvalsbasis en opslag voor De IIsfoarstin, de voorstelling die van 13 tot en met 31 mei in de Leeuwarder binnenstad te zien zal zijn. De kale ruimten, met hier en daar afgedankt en achtergelaten kantoormeubilair, ogen naargeestig. Wie aan de voorstelling meewerkt, kan er een boterham eten, een glas melk halen. Ik praat er met theatervormgever Jan Ros en kostuumontwerpster Linda Eijssen.Ira Judkovskaja
It hat even duorre foardat se har fûn hiene by Tryater, de nije artistyk lieder. Ira Judkovskaja (Moskou, 1975) wie lanlik al bekend troch har wurk by û.o. Orkater, Het Toneel Speelt, it NNT en it Oerolfestival. Mei har giet Tryater in nije wei yn. Mar: ‘Ik ben tegen revoluties, of dat nou komt door mijn achtergrond of niet. Ik ben naar Friesland gegaan omdat hier geweldig theater is.’Stokjes, heale en dûbele stokjes
Sa’n fyftich froulju sitte te hantwurkjen: haakte iisblommen foar de jassen fan it koar dat yn maaie yn de strjitopera ‘De iisfoarstin’ sjonge sil.It geheim fan 'e Kânselier (8+)
Yn It geheim fan de Kânselier wurdst meiskuord yn de wrâld fan sjittinten, messegoaiers, meunsterhûnen, kokhalzjende skiep, ûntploffende kanonnen, hookstrooks opdûkende plysjemannen, en in mem en in soan.. .en in famke...en in heit (mar dy is der net). Special guest! Piter Wilkens as Bline Arend, de sjongende cowboy.Oer rûchte en rauwens en it sjongen fan de wurden
Oer rûchte en rauwens en it sjongen fan de wurden. Ira Judkovskaja yn petear mei Nynke Laverman oer Macbeth.De krêft fan stilte en ienfâld
Bram de Goeij regissearret mei ‘It geheim fan ’e kânselier’ syn tredde jongereinfoarstelling foar Tryater. Hoewol, is it eins wol bedoeld foar de jongerein?De 101 Dalmatiërs
As ik tink oan famyljefoarstellingen, dan tink ik mei in protte wille werom oan myn earste stapkes by Tryater. Ronja de Rôversdochter, Hansje Brinker en letter de Bruorren Liuwehert.In hiel libben yn in Eintsje Libben
Foar syn toanielstik Eintsje Libben (Tryater) nimt Rients Gratama sneon 14 desimber yn it Hûs foar Amateurkeunst yn Ljouwert de Fedde en Martha Bergsma Priis 2013 yn ûntfangst.Groepsprosessen yn Tryater’s sneak previews
Bern dy’t op in rychje op ’e bank yn it gymnastyklokaal sitte, twa dy’t ploegen kieze foar it spul dêr’t de gynnastykles mei ôfslút. It lústerjen, it konkeljen: Wa sille wy nimme? En ek: wa wolle wy der leaver net by ha. Op it lêst bliuwe twa bern noch oer: it fine jonkje mei de bril, it skrutene famke, wat te dik ek... Yn Never walk alone, de earste (Nederlânsktalige) foarstelling yn de sneak preview fan Tryater, ein maart, ûndersykje trije teatermakkers it fenomeen ‘groepsgefoel’.Macbeth hâldt my in spegel foar
Macbeth fan William Shakespeare boeit publyk, spilers en regisseurs al ieuwen lang. Mar hoe komt it dochs dat dat tsjustere stik sa fassinearret?De geschiedenis van MacBeth
Tryater speelt ‘het Schotse stuk’. Het werk van Shakespeare dat door bijgelovige acteurs niet bij de naam genoemd mag worden, zeker niet in de buurt van een theater. Maar iedereen die het ook maar een beetje kent, is juist geneigd om spontaan de kwaadaardig rijmende heksen te citeren: ‘Fair is foul, and foul is fair: Hover through the fog and filthy air’. En dat is dus ook vragen om ellende.Shakespeare hâldt ús in spegel foar
De studio fan Sytze Pruiksma. Rûnom ynstruminten – in piano, pauken en oar perkusjewurk. In frjemdfoarmich houten blaasynstrumint mei fersierings, yn ’e hoeke stiet in oargeltsje út Yndia.Tsjechov sa’t Tsjechov it bedoeld hat?
Eltse regisseur jout mei syn fertolking fan in teaterstik in ynterpretaasje fan wat it stik neffens him fertelle moat. Ira Judkovskaja, artistyk lieder fan Tryater, bringt no ‘Omke Wanja’ op ’e planken.Tamara Schoppert yn de rol fan ‘ús Greta’
‘In keukentafelkomeedzje mei in grimmitich rantsje’, sa omskriuwt Tryater De Presidintes. It stik, in moderne klassiker út 1990, fertelt it ferhaal fan trije froulju dy’t al ratteljend en rabjend by de keukentafel it libben oertinke en allerhande ûnmooglike fantasyen by de kop hawwe.Mooglik wurdt it in hiel oar stik
By Sneak Previews, in begryp út de filmwrâld, giet it om foarstellingen dy’t noch net yn premjêre gien binne. Tryater doart it oan. Trije jûnen achter elkoar wurde trije stikken brocht, stikken dy’t noch yn ûntwikkeling binne. Foar in ‘leuk pryske’ kin it publyk dêr twa fan útkieze.Yerma
Yerma, van de hand van de Spaanse auteur Frederico Garcia Lorca (1898-1936), is van oorsprong een temperamentvol en maatschappijkritisch toneelstuk. Dat gegeven in combinatie met het Friese Tryater zou interessant toneel op kunnen leveren.Eelco Venema makket MOOF
Yn 2015 bestiet Tryater fyftich jier. Yn dit dossier fine jo alle stikken oer Tryater dy’t earder online publisearre binne of opnommen west hawwe yn ús blêd. Wolle jo reageare op ien fan de artikels yn dit dossier? Stjoer jo reaksje nei reaksje@demoanne.nl.