Studeren aan Dinges Instelling

HENK WOLF – 

Een paar jaar geleden stond aan de Rengerslaan in Leeuwarden nog de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, afgekort: NHL. Nu gebruikt dat instituut de naam NHL Hogeschool. Dat is in veel opzichten een raadselachtige naam. Het opvallendste raadsel is natuurlijk dat het woord Hogeschool niet alleen letterlijk in de naam zit, maar ook nog eens verstopt zit in de afkorting. Ook raadselachtig is de spatie tussen NHL en Hogeschool en het weglaten van het lidwoord: de studenten volgen namelijk college aan NHL Hogeschool, niet aan ‘de’ NHL Hogeschool.

Voor mij is het grootste probleem dat ik nog steeds niet weet hoe ik NHL Hogeschool moet uitspreken. Waar ligt in die vreemde naam de klemtoon?

Voor mij is het grootste probleem dat ik nog steeds niet weet hoe ik NHL Hogeschool moet uitspreken. Waar ligt in die vreemde naam de klemtoon? In een gewone samenstelling (met lidwoord) als ‘de Beatrixschool’ of ‘het ANWB-lid’ ligt de klemtoon op het eerste lid van die samenstelling, dus op ‘Beatrix’ of ‘ANWB’. In een lidwoordloze naam zoals ‘PTT Post’ en ‘Unicef Nederland’ krijgt juist het laatste stukje de klemtoon, alleen lijkt dat laatste stukje daar steeds de naam van een afdeling binnen het eerste stukje te zijn. Dat is bij NHL Hogeschool natuurlijk niet zo.

Een raadselachtige naam dus, NHL Hogeschool. Nou kun je die naam schouderophalend afdoen als het compromisproduct van PR-medewerkers met weinig taalgevoel, maar dan ga je eraan voorbij dat het naamtype ‘Dinges Instelling’ (met hoofdletters en spatie, zonder lidwoord) in het hoger onderwijs de afgelopen paar jaar op veel plaatsen tegelijk opduikt. De buurman van NHL Hogeschool heet namelijk Stenden Hogeschool. De Landbouwuniversiteit Wageningen heeft zichzelf in 2001 omgedoopt tot Wageningen Universiteit en je hebt in Nederland ook nog Avans Hogeschool en HAS Hogeschool, op hun websites allemaal zonder lidwoord genoemd. Vlaanderen heeft met dit naamtype Groep T Hogeschool.

Vandaag las ik over plannen voor een fusie van twee grote Parijse universiteiten. De Université Paris-Sorbonne en de Université Pierre et Marie Curie willen samengaan en dan de naam Sorbonne Université gebruiken. Ook in het Franse taalgebied duikt zo’n gekke naam op en daar zijn samenstellingen met deze woordvolgorde helemaal uitgesloten. Uiteraard is er meteen kritiek op de naam. Het onderstaande Facebookberichtje is een mooie illustratie.

Zou het werkelijk, zoals de schrijver van dat berichtje meent, gaan om een naam naar Engels model? Dat zou wel een verklaring voor deze naamgevingsmode zijn. In het Verenigd Koninkrijk heb je inderdaad Cardiff University, BPP University en vele anderen met zo’n naamtype. Zouden al die niet-Engelse hogescholen een naam zoeken die je een-op-een in het Engels kunt vertalen, zonder het erg te vinden dat er daardoor in de eigen taal wel een heel vreemd product ontstaat? Dat de Leeuwarder hogescholen zich in Engelstalige publicaties NHL University en Stenden University noemen is daar wel een aanwijzing voor.

Daarbij is het wel grappig dat juist in het Engelse taalgebied de voormalige London University haar naam een paar jaar geleden heeft veranderd in University College London. Dat naamtype komt in Engeland veelvuldig voor, net als het naamtype University of Exeter. Die laatste twee naamtypen kun je probleemloos in het Nederlands gebruiken, zoals in Rijksuniversiteit Groningen en Hogeschool van Antwerpen.