Panamarenko droomt niet meer

WILLEM WINTERS – 

De Belgische kunstenaar Panamarenko (1940 – 2019) overleed eind vorig jaar op 79-jarige leeftijd. Zijn leven lang werden zijn dromen beheerst door vaar- en vliegmachines. Hij ontwierp en construeerde futuristische auto’s, zeppelins, duikboten en vliegende tapijten.

Voor Panamerenko was het bouwen net zo’n serieuze zaak als voor het kind dat vijf stoelen achter elkaar zet en dan de regie heeft over een TGV.

Uit dit laatste voertuig blijkt dat het bij Panamarenko niet eenvoudig ging om techniek en kunst, maar dat er altijd een derde factor in het spel was: namelijk fantasie, een bijna kinderlijke verbeelding van diverse soorten mechanische voortbeweging. Daar werd hij alom om bewonderd, ook al stond het van te voren vast dat het apparaat nooit zou vliegen, duiken of rijden.

Voor Panamerenko was het bouwen net zo’n serieuze zaak als voor het kind dat vijf stoelen achter elkaar zet en dan de regie heeft over een TGV.

Of neem zijn duikboot die hij bouwde in Galerie Ronnie van der Velde. Daarover schreef ik indertijd dat zijn machines eerder gematerialiseerde jongensdromen leken dan bruikbare prototypes voor luchtmacht of marine, zelfs niet voor de Belgische.

In een interview zei Panamarenko dat als hij werkelijk had willen vliegen hij beter een vliegticket had kunnen kopen dan twintig jaar prutsen aan een machine die nooit zou vliegen

Helemaal weg was ik van zijn ‘razende kip’ zoals hij de replica van de archeopterix, de oervogel, noemde.

Panamarenko maakte het skelet van deze eerste vogel op basis van de versteende resten. Werkend op zonne-energie staat dit beest in beeldenpark Middelheim, te dansen en maakt wilde vliegbewegingen zonder van zijn plaats te komen. Prachtig zinloos!