“Kwetsbare gezinnen”

HENK WOLF – 

Een poosje geleden was ik op een bijeenkomst over veiligheid in onze buurt. Daar was ook de burgemeester van Groningen aanwezig om klachten van de bewoners aan te horen.

Nu bestaat onze wijk uit een oud en een nieuw stuk. Wij wonen in het nieuwe stuk. Het oude stuk heeft wel mooie huizen, maar het is arm, crimineel, vuil – onprettig om te wonen. Het is een van de zogenaamde Vogelaarwijken en staat erg hoog in allerlei vervelende CBS-statistiekjes.

“Iedereen heeft recht op een woning, ook kwetsbare gezinnen.”

Tijdens die vergadering klaagden een aantal bewoners van dat oude stuk over de overlast die ze ondervonden van een paar asociale gezinnen – type familie Flodder, crimineel, lawaaierig, bedreigend, nou ja, noem maar op. Reden voor anderen om te verhuizen, ramen af te plakken en zo meer.

De buren formuleerden hun kritiek voorzichtig en de burgemeester reageerde met: “Iedereen heeft recht op een woning, ook kwetsbare gezinnen”.

Dat is een vreemde zin. Na het woordje ‘ook’ komt in zo’n constructie iets wat mogelijk niet vanzelf spreekt. Niemand zegt: ‘Alle mensen hebben recht op een baan, ook volwassenen’. Mensen zeggen dingen als ‘Alle mensen hebben recht op een baan, ook gehandicapten/vijftigplussers/immigranten/…’ – met een groep waarvan de spreker aanneemt dat de uitspraak er niet voor iedereen op van toepassing is.

“Iedereen heeft recht op een woning, ook kwetsbare gezinnen” suggereert dat het recht op een woning voor kwetsbare gezinnen niet vanzelfsprekend zou zijn. Dat is natuurlijk kolder. Althans, als je ‘kwetsbare gezinnen’ interpreteert als ‘gezinnen die kwetsbaar zijn’. Maar de burgemeester van Groningen bedoelde er ‘asociale gezinnen’ mee – gezinnen die soms al meermaals uit hun huis zijn gezet vanwegen overlast, gezinnen die zich ernstig misdragen en hun buren het leven zuur maken. Want, hoe cynisch ook, “iedereen heeft recht op een woning, ook asociale gezinnen” is taalkundig gezien een voor de hand liggende zin, hoe oneens je het ook met de inhoud kunt zijn.

Alleen wil de burgemeester dat niet zeggen. Hij probeert een ander frame te gebruiken en asocialen niet zo te noemen. Welke reden hij daarvoor heeft, weet ik niet. De directe buren waren er in elk geval woedend om, die voelden zich niet serieus genomen en kregen het idee dat de burgemeester de rollen van daders en slachtoffers omdraaide. En de grammaticale constructie die de burgemeester gebruikte, verried dat hij zichzelf ook niet geloofde.