fotografy: Linus Harms

Hilbrandt

NIELS LAHUIS –

Tijdens de derde editie van Explore the North wordt ‘Haven’ gepresenteerd, het debuutalbum van Hilbrandt. De band, onderdeel van kunstenaarscollectief Heksenhamer, drijft op één vaste kern: Laurens van der Meulen en speelt verder in wisselende bezettingen, negen man ditmaal: ‘Maar het is wel één kloppend geheel. Eén orkest. Er gebeurt veel tegelijkertijd en dat maakt het ook heel opzwepend.’

Podiumtherapie
Enkele shows in het voorprogramma van folkartiest Ben Caplan en optredens op het Oerol festival, bezorgden Hilbrandt in de zomer van 2013 een uitnodiging om op te treden tijdens de eerste editie van Welcome to The Village. ‘We willen dit festival helemaal kapot concurreren’, verklaarde Van der Meulen destijds met een grijns, nadat hij kort daarvoor zijn publiek zelf meegebrachte whisky had aangeboden. Om vervolgens over te gaan op het zware, onheilspellende lied ‘De Storm’. Dat is Hilbrandt in een notendop: beladen en soms ietwat depressieve teksten, afgewisseld met de zwarte humor van de bandleden. Een keuze die Van der Meulen bewust heeft gemaakt. ‘Het zware aspect van mijn muziek wordt me nog wel eens verweten’, legt hij uit. ‘Vroeger deed ik dat heel erg. Je moet iemand de ruimte geven om er iets bij te voelen en het niet willen opleggen. Ik probeer ervoor te waken dat een optreden een therapiesessie wordt en wil het nu juist meer de positievere kant optrekken. Vier die donkerheid.’

 

We proberen een spook van verdriet op te roepen.

 

Centraal thema op het debuutalbum ‘Haven’ is: afscheid. Hij kwam op dit idee door zijn werk voor Tryater: ‘Tijdens de totstandkoming van een voorstelling ben je een bepaalde tijd heel creatief bezig met een groep mensen en dan neem je ineens afscheid van elkaar’, vertelt Van der Meulen. ‘Ik vond dit heel heftig om mee te maken terwijl de anderen dit allemaal gewend waren. Het concept dat je je verbonden voelt met het proces en dat je dan ineens afscheid van elkaar neemt, is moeilijk om mee te maken. Het is ongeveer hetzelfde als het beëindigen van een relatie of wanneer een geliefde overlijdt.’

 

Sjamanistische havenfolk
Het was een lastig proces om de juiste vorm te vinden voor de teksten. Van der Meulen was lang op zoek naar zijn sound, de muziek die hij wilde maken. Het antwoord lag uiteindelijk dichter bij hem dan gedacht. Hij komt uit een familie van zeemannen en daar past het thema ‘afscheid’ natuurlijk heel goed bij: ‘Als er mensen om je heen doodgaan of als een relatie is beëindigt, heb je het idee dat je in een soort haven ligt. Een metafysische haven. Elke keer zwaai je weer een nieuwe boot uit. Het zeemansaspect was dus, in de vorm van zeemansliederen, zowel de juiste manier om mijn muziek over te brengen, als een link met mijn eigen oorsprong.’

Maar Van der Meulen zou zichzelf niet zijn als hij het ‘gewoon’ havenfolk zou noemen. Hij heeft deze folk dan ook gecombineerd met sjamanistisme. Drummer Ramon Fijnvandraat van Hilbrandt zegt daarover: ‘Een sjamaan is naar mijn idee een rondtrekkend persoon die overal aansluiting vindt. Een aansluiting op spiritueel gebied.’ Van der Meulen vult aan: ‘Het gaat in zekere zin om spoken. We proberen een spook van verdriet op te roepen en ik denk dat een sjamaan dat ook doet. Die kijkt in de zielenwereld om te kijken welke spoken daar rondvliegen. Welke vallen je lastig en welke zijn je goedgezind, dat principe vind ik interessant. Als een lied deze spanning met zich meebrengt, dan wordt er een bepaalde brug gelegd. Er is iets.’

 

Ik heb niet het idee dat dit het eerste is wat mensen van mij zien. Maar ondertussen ben ik ook bang om niet meer gezien te worden als jonge maker.


Explore the North
De donkere toonzetting in de muziek van Hilbrandt sluit volgens Fijnvandraat goed aan op Explore the North. ‘De sfeer tijdens het festival is behoorlijk donker omdat het aan het begin van de winter is. Er zijn wat aspecten in mineur en ook spookachtig. En het literaire aspect van het festival past goed bij ons. Je kunt toch wat meer leunen op inhoud en tekst.’ Het optreden zal dit jaar dan ook sober zijn, legt Van der Meulen uit: ‘Als je werkt met een decor of met projecties, dan loop je het gevaar dat je een soundtrack maakt bij een andere voorstelling. Natuurlijk is het in zekere zin theatrale muziek, maar je moet dit ook niet bij het publiek opdringen. Net als een bepaalde podiumopstelling. Degenen die vooraan willen staan, doen het toch wel. Anders wordt het een soort Stratego om iedereen in te delen. Het gaat tenslotte om de muziek en niets anders.’

 

Haven
Aan deze muziek werd het afgelopen jaar in alle rust gewerkt. De basis van Haven werd in 2013 opgenomen door Van der Meulen, samen met gitarist Emiel Joormann. In de periode dat ze optraden op Oerol en Welcome to the Village. Het album bestaat dan ook grotendeels uit een gitaarpartij, orgel, percussie en de opzwepende zang van de twee mannen. Maar gaandeweg begon Van der Meulen steeds meer details toe te voegen aan het album. ‘We hebben lang zitten mixen en net zo lang onderdelen toegevoegd en weer weggehaald’, legt Van der Meulen uit. ‘Uiteindelijk vind je de juiste combinatie en ook de juiste toevoegingen aan onze muziek.’ En daar ligt meteen de kracht van ‘Haven’. Het onheilspellende karakter wordt voornamelijk gerealiseerd door het subtiele gebruik van synthesizers. Het schitterend opgebouwde nummer ‘De Dood’ is hier als hoogtepunt van het album het beste voorbeeld van. Een simplistische gitaarpartij, kalme maar opbouwende zang en een onheilspellende orgelpartij, bouwen op naar een ultiem hoogtepunt. Komt dat hoogtepunt dan ook? Nee. En daar ligt dé kracht van ‘De Dood’. De constante verwachting van een muzikale uitbarsting.

Single ‘Jacob’ knalt daarentegen meteen hard binnen. Het is, samen met ‘De Vlag’ en ‘Vonken en Vuur’, het enige werk op Haven waar het nodige tempo in zit. Maar de nummers zijn strategisch aan het begin, het midden en het einde van de plaat gezet. Verstandig, want de nummers tussendoor zijn zwaar beladen maar wel een uitstekende vertaling van het sobere karakter van Hilbrandt. Met al zijn ervaring in de muziek heeft Laurens van der Meulen nu eindelijk zijn debuutalbum naar buiten gebracht. Voor de muzikant voelt het alleen niet zo: ‘Ik heb niet het idee dat dit het eerste is wat mensen van mij zien. Maar ondertussen ben ik ook bang om niet meer gezien te worden als jonge maker, dus dit album moést er nu ook echt komen. Maar dit is wel het meest kloppende werk wat ik tot nu toe heb gemaakt.’

 

Tijdens Explore the North presenteert Hilbrandt het debuutalbum Haven op vrijdagavond 28 november in de Kanselarij.

Reagearje

DE MOANNE

'de Moanne' wol in breed en kreatyf poadium biede foar aktuele en skôgjende bydragen oer kultuer en de keunsten. 'de Moanne' lit sjen wat der yn en om Fryslân spilet, yn taal, byld en nije media. 'de Moanne' ferskynt op it web, op papier en organisearret 'live'-moetingen.