Heiß-Kuhl-Fete
HENK WOLF –
Ik ben een groot fan van luisterboeken. Omdat ik dagelijks een uur heen en een uur terug moet rijden tussen huis en werk, heb ik een heleboel tijd om ze te beluisteren. Nou is het luisterboek in Nederland niet zo populair, daarom sla ik er van tijd tot tijd in Duitsland wat in. De mooiste luisterboeken liggen daar soms voor een tientje bij de benzinepomp.
Laatst luisterde ik naar ‘Ein Hologramm für den König’, de vertaling van Dave Eggers z’n ‘A Hologram for the King’. En opeens was ik even in verwarring. Iets met een ‘Heiß-Kuhl-Fete’. Wat in vredesnaam was dat? Of was het ‘Heiß-Cool-Fete’? Het verhaal speelde in de woestijn, dus iets met warmte?
Toen realiseerde ik me dat ik de Amerikaanse hoofdpersoon vertelde over een ‘Highschool-Fete’, een feestje op de middelbare school. Had ik een Engelse of Nederlandse versie beluisterd, dan had ik dat vermoedelijk nooit anders geïnterpreteerd. Nu werd ik even gefopt doordat het Duits de voorleestaal was.
Hoe werkt dat? Wel, heel veel van wat mensen zeggen is in principe op meer dan één manier te interpreteren. Toch interpreteren we de meeste uitspraken maar op één manier. Onbewust gebruiken we alles wat net gezegd is om de meest waarschijnlijke interpretatie te achterhalen. Dat verschijnsel heet priming.
Zo zullen de meeste mensen de zin ‘bij de zebra is een klein jongetje gevallen’ heel anders interpreteren als net daarvoor over een dierentuin is gesproken dan wanneer er over bussen, trams en stoplichten is gesproken. Meestal helpt priming bij het begrijpen van wat anderen bedoelen, maar soms worden we erdoor gefopt.
L.S.
Beste Henk,
Lees momenteel van Ginsberg ‘The best minds of my generation. A literary history of the beats.’ In het boek wordt beschreven hoe Burroughs en Corso De Taal aanvallen, frontaal. Beide experimenteren met De Taal (geschreven en gesproken) door De Taal doctrine volledig te vernietigen en vervolgens een nieuwe Taal-vorm / nieuw Taal-gebruik te introduceren in woord en geschrift. Wij, de mens, vonden zij zijn zo geïndoctrineerd De Taal op dezelfde bepaalde wijze te gebruiken (ik versimpel hier even) dat de waarheid, het bewustzijn daardoor compleet verwoest is. Beide heren (en ook Ginsberg) waren van mening dat eerst vernietiging en daarna opbouwen in een volstrekt nieuwe vorm(en) een nieuwe waarheid, een nieuw bewustzijn zou creëren. Dat daardoor het interpreteren van wat en hoe dan ook zich zou onderwerpen aan nieuwe wetten. Dat jou gevallen jongetje bij de zebra net zo goed een kleuter in Afrika zou kunnen zijn die op zijn plaat gaat terwijl hij over de landweg fietst en diezelfde klote zebra weer oversteekt….zoiets. Taal Taal Taal.
groet.
Bert de Vries