In orgy fan lûden

KAREN BIES – 

Wy rinne achter Murk oan oer de betonreed it lân yn. De fugels ha wy al heard, mar we sjogge se no ek, en fan sa tichtby.

Ast gewoanwei ergens oan it fytsen bist en do sjochst in skries, dan stapst even ôf, sa bysûnder is dat. Hjir, yn it lân fan Murk Nijdam oan de Slachte yn Wommels, stekke by de jûnssinne oeral de oranjebrune fûgels grutsk ôf tsjin it gers. Fleane se mei strekte poaten flak oer dy hinne. Hûndert skriezen op in pear bunder lân, dat is echt in hiele protte. Se sitte op in klútsje, ast it mei minsken fergelikest: it strân op in waarme simmerdei, of Pinkpop, sa drok. Dat is omdat it libben hjir goed is foar fûgels. Ferskate soarten gers, blommen, wetter, en dus genôch wjirmen en lekkere dikke miggen foar de piken, dy’t deis wol in pear tûzen opfrette. In paradys. Moatst derby wêze as greidefûgel.

 

De sinne giet hast ûnder, it wurdt kâld, de orgy fan lûden is oan it neispul ta. We rinne werom nei de pleats, Murk hat striepakjes dellein dêr’t wy op sitte kinne. Der is bier, wyn en drûge woarst. Wy harkje nei poëzy.

 

Fan elkoar ha se blykber gjin lêst, mar ús sjogge se wol. Se meitsje in soad leven, en miskien komt dat ek wol omdat wy de rêst fersteure.

We binne mei in ploechje fan tweintich minsken, ynklusyf Murk. De greidefûgelboer jout yn de maitiid hast alle dagen wol in ekskurzje, soms twa of trije kear deis. Safolle minsken dy’t fûgels sjen wolle, en foaral: hearre. Dêr is it ús ek om te dwaan.

‘de Moanne’ hat tegearre mei it tydskrift Noorderbreedte dizze jûn organisearre, live yn de greide. Harkje nei fûgels en dichters. Omdat it hyltyd stiller yn it lân wurdt. It is ommers sykjen om ljippen en skriezen, it lûd fan de fûgels wurdt mist.

Ut it gedicht ‘Myn lân’ fan Elmar Kuiper:

 

Dat sis ik no as in man dy´t seit

dat it dea is yn syn lân, sa dea.

Dat sis ik no as in man dy´t batse wol

troch machtige puozzen, as in man

dy’t him deljaan wol tusken gouden

rêgen, dy’t harkje wol nei it greide-

orkest, nei in orgy fan lûden.

 

Elmar Kuiper is ien fan de dichters dy’t jûn optrede sil. Willem Tjebbe Oostenbrink en Simon Oosting binne de oaren. Trije dichters dy’t faak skriuwe oer fûgels en natoer.

Mar earst wolle we de poëzy fan de fûgels sels hearre, en fan boer Murk. Hy klinkt as in klok, syn stim slacht oer as fan in trettjinjierrige jonge, mar by him is it foaral as hy oer de fûgels praat. Dêr’t it hert fol fan is. Hy hat it oer de soarten dy’t hjir komme. Skries, tsjirk, klút, strânljip, wylp, stirns, hoants en ljurk. ‘Dy ljurk hear ik soms jûns let noch. En dan bin ik fjouwer oere moarns wekker en dan hear ik him alwér. Bistje, jou dy toch del, sis ik dan.’ Murk hat it noch net ferteld of dêr fladderet in ljurk út it gers heech de loft yn, sjongend. It is in lust. Haw ik yn myn libben wolris in ljurk sjoen? Ik soe it net witte. Murk fertelt alwer fierder. ‘Der sit hjir ek wolris in piipljurk. Hoe hjit dy yn it Nederlânsk ek al wer? Pijpleeuwerik. Nee. Graspieper.’

It orkest fan de greidefûgels docht syn bêst, en ik woe dat wy minsken ris wat stiller wêze koene. Mar tagelyk wolle we elkoar ek witte litte hoe moai as dit is. En Murk hat safolle te fertellen.

Mei de boat farre we nei in fûgelkykhutte ta. We kinne allegear op in krukje sitte en troch in gat nei de fûgels sjen. Yn in grutte dobbe, dy’t Murk groeven hat, rinne skriezen, kluten en wytstirnzen troch it wetter. In strânljip sit op trije meter ôfstân te brieden. ‘Ast rêstich bliuwst, kinst hiel wat sjen.’ Murk set termoskannen mei kofje del en pakt fulde koeken út. ‘Soms trêdzje se hjir ek wolris, flak foar dyn noas.’ Ien fan de gasten freget wat dat ek wer is, trêdzje. ‘Ja, dêr wit ik niks fan,’ laket Murk.

 

En it wyfke kaam en hy tommele

En draaide en raasde en sloech op alle krieën en fûgels fan ‘e see

En se hiene in broed en de piken ek

ûnder it tjirgjen en roppen en piipjen fan tûzenen fûgels

Dat op krekt sa’n moaie maaitiidsjûn de ljurk song

Foar him en syn faam dy’t mei de bus

Kaam út ‘e hege stêd wei

Se songen

oant de earste kûlebulten iepen wienen

it úthingboerd klappere yn ‘e wyn

de ljippen fleagen en sy by de bus noch sei

ik kom werom.

 

Simon Oosting, ‘By in foto’

 

De sinne giet hast ûnder, it wurdt kâld, de orgy fan lûden is oan it neispul ta. We rinne werom nei de pleats, Murk hat striepakjes dellein dêr’t wy op sitte kinne. Der is bier, wyn en drûge woarst. Wy harkje nei poëzy. Willem Tjebbe Oostenbrink komt út Grinslân en dichtet yn syn memmetaal, it Westerkertiers.

Ut syn gedicht: ‘De smoak van hooi’:

 

Geluden van n loate junioavend droegen ver.

n Scholekster riep om heur piekjes, nevelslaangen

omkringelden d’hokkelengen. Boven sloten

trokken mistvitroages et laandschap dicht.

Toen e zun op n nije mörgen weer scheen, lag

t laand leeg, doagen waren allaang veurbij

hoog zummer, wiend verdreef de leste geur van hooi.

 

Trije dichters lêze gedichten foar, fjouwer jonge katten draaie om harren fuotten hinne. In pear kij balte yn it bûthús. De hûn besiket by de drûge woarst te kommen. Sa no en dan hearst in fûgel yn ‘e fierte. Wy binne einlings stil.