fotografy: Dirk van GInkel

Waddenlicht

DIRK VAN GINKEL – 

Friesland kent veel kunstenaars die in alle stilte en afzondering hun werk doen. Dat bleek wel uit de overzichtstentoonstelling Frysk in Museum Belvédère (2018-2019). Zulk goed werk van zoveel onbekende namen. In de serie ‘Talenten in de luwte’ leren we deze kunstenaars beter kennen. Dit is deel 6: Anne-Marie van Veen.

De muur in het atelier aan de Hoofdstraat in Beetsterzwaag hoort leeg te zijn. Maar nu hangt hij vol met kleine olieverfschilderijtjes, zo’n twintig in totaal. Ze hangen daar tijdelijk, in afwachting van de komst van een museumdirecteur die er een zal uitzoeken. Veel kunstenaars omringen zich graag met eigen werk, maar Anne-Marie van Veen niet. Als ze telkens weer ziet wat ze allemaal al gemaakt heeft, dan verdwijnt de motivatie om er wat nieuws aan toe te voegen. De leegte motiveert haar om aan de slag te blijven. Als de directeur geweest is, gaat alles subiet weer in de opslag.

Leegte is ook in een ander opzicht belangrijk voor Van Veen. Haar werk gaat al jaren uitsluitend over de Wadden in hun meest elementaire vorm: licht, water en een beetje land, alles gevat in grijstinten. ‘Ik wil de rust en de sfeer van het Wad vangen en vastleggen. Monumentale landschappen maken op een klein oppervlak. Liefst met zo weinig mogelijk middelen.’ In de regel heeft ze aan drie tubes verf genoeg: wit, bruin en blauw. ‘Daar kun je zulke mooie grijzen mee maken, het hele Wad past erin.’

 

‘Aan drie tubes verf heb ik genoeg: wit, bruin en blauw. Daar kun je zulke mooie grijzen mee maken, het hele Wad past erin.’

 

Groot en kleurrijk
Het beperkte kleurpalet, de geringe omvang van het werk, de totale afwezigheid van actie, het introverte. Het staat allemaal haaks op wat Van Veen deed toen ze halverwege de jaren tachtig haar carrière in de kunst begon. Het eerste wat ze maakte, was een wandkleed van 200 x 240 cm. ‘Ik vond het altijd al erg fijn om met textiel bezig te zijn. Beetje haken, beetje naaien, gewoon voor mezelf. Maar op zeker moment kreeg ik de behoefte om andere dingen te gaan maken: groot, kleurrijk en met een echt onderwerp. Ik bedacht een thema, begon stoffen te verzamelen – gekleurde voeringstof vooral – knipte daar vormen uit en naaide die op een ondergrond van fluweel. Het duurde wel drie maanden voordat het af was. Monnikenwerk, maar heerlijk om te doen. Het eerste wandkleed heette “Exodus”. Je kunt je wel voorstellen dat je met zo’n thema een druk en kleurig beeld krijgt.’

 

Confronterend
Hoewel ze geen moment aan kunst dacht, wilde ze wel graag dat mensen haar werk konden zien. Ze mocht het wandkleed exposeren in de toenmalige Friesland Bank in Beetsterzwaag en later in Theater De Lawei in Drachten. Daarna is Van Veen wandkleden gaan maken over toen actuele politieke thema’s: de oorlog tussen Iran en Irak, Tsjernobyl, hongersnood. Ook die werden tentoongesteld. Ze kwam in contact met Amnesty International en kon daardoor op vele plekken in het land exposeren. ‘Het was heel realistisch werk. Mensen werden er soms een beetje onpasselijk van. Dat was eigenlijk ook wel de bedoeling. Ik vroeg namelijk om aandacht voor misstanden. Maar na een jaar of wat was het genoeg. Het was ook voor mezelf enorm confronterend om zo intensief met deze onderwerpen bezig te zijn.’

 

‘Laag na laag breng ik op, flinterdun. Ik ga net zolang door tot er een sfeervol en mistig beeld ontstaat waar het licht goed in zit.’

 

Sfeervol
Van Veen stapte van wandkleed over op doek en verruilde naald en draad voor kwast en verf. ‘Ik kreeg de behoefte aan iets nieuws voor mezelf, had rust nodig. Ik wilde ook werk maken dat rust uitstraalde. Toen ben ik, uit liefde voor het Waddengebied, landschapjes gaan maken. Op kleine doekjes en met heel weinig verf. Laag na laag breng ik op, flinterdun. Net als de schilder Willem van Althuis, maar ik heb deze techniek helemaal zelf uitgevogeld. Ik schilder net zolang door tot er een sfeervol en mistig beeld ontstaat waar het licht goed in zit. Ik kan op deze manier het gevoel van opgaan in de natuur, zoals ik dat  ervaar op het Wad, mooi weergeven.’

 

Eigen omgeving
In het werk van Van Veen gaat het altijd om het Waddenlicht. Terwijl ze toch veel gezien heeft van de wereld. Ze heeft met veel plezier lange reizen gemaakt door onder andere China, Mongolië en Rusland. Maar in haar werk is daarvan niets terug te zien. ‘Ik heb helemaal niks met blauwe luchten, felle kleuren, gebouwen, mensen. Tenminste, als het om de kunst gaat. Ik schilder mijn eigen omgeving, niet die van een ander.’

Reagearje

DE MOANNE

'de Moanne' wol in breed en kreatyf poadium biede foar aktuele en skôgjende bydragen oer kultuer en de keunsten. 'de Moanne' lit sjen wat der yn en om Fryslân spilet, yn taal, byld en nije media. 'de Moanne' ferskynt op it web, op papier en organisearret 'live'-moetingen.