Je verdient een volle zaal, jongen …

ELSKE SCHOTANUS – 

De smûke Jachtweide van het Posthuis in Heerenveen, waar, wanneer er een voorstelling in de grote zaal wordt gebracht, de bezoekers hun ‘pauzedrankje’ kunnen genieten, is voor de gelegenheid omgetoverd in een theaterzaal waar een ‘kleine’ productie wordt gebracht. Het is vrijdagavond, buiten staan caravans want de voorbereidingen voor Marten Hansons Wintercircus zijn in volle gang, binnen brengt Servaes Nelissen ‘Dollywood’ en ‘De Broekophouder’: twee voorstellingen voor de prijs van één.

In Dollywood wordt een documentaire gemaakt over een cosmetisch chirurch, met als thema ‘maakbaarheid’. De chirurch heeft zich gevestigd op het platteland, ingenieus verbeeld door een camera op de vloer bezaaid met diverse matten te richten en de beelden te richten op een scherm waardoor het lijkt alsof je dan weer boven Nederland vliegt, dan weer tussen de velden loopt. In zijn praktijk helpt hij vrouwen aan een fraaier uiterlijk. Hij is de stedeling in een boerengemeenschap, de buitenstaander die met dedain het dorpstoneel op een hoger peil tracht de brengen en zich ergert aan de boer die de stront over het land uitrijdt.

Zijn tegenspeler is een loonwerker, boos over het hek dat de chirurg heeft geplaatst en eenzaam ook, met een schaap als belangrijkste gesprekspartner in tegelijk geestige en ontroerende scenes. Het is eenmanstheater waarbij Nelissen schijnbaar moeiteloos van de ene naar de andere rol overschakelt. Hij is meerdere stemmen, ook die van de documentairemaker, Anneke, die haar borsten laat corrigeren, de toneelregisseur en de tegenstribbelende Arie, die een Palestijnse terrorist dient te spelen: ‘Hier zijn helemaal geen Palestijen, alleen Polen.’ Servaes Nelissen brengt een mengvorm van toneel en poppenspel met knappe dialogen waarbij de stemmen dermate razendsnel in elkaar overgaan dat de suggestie wordt gewekt dat er meerdere spelers tegelijk aan het woord zijn.

‘De Broekophouder’ is eerder een compilatie van losjes aan elkaar geregen scenes dan een afgerond verhaal en daarmee minder gecompliceerd dan ‘Dollywood’, maar daarom zeker niet minder fascinerend. Nelissen communiceert met de zaal, ‘kom toch wat dichterbij zitten’, door enige uitleg te geven ook en door het publiek, zonder dat het teveel en te gemakkelijk wordt, in het spel te betrekken. In de intieme setting die de Jachtweide is, werkt het uitstekend.

Er zijn liedjes waarbij hij zichzelf op piano begeleidt en het poppenspel speelt een belangrijkere rol dan voor de pauze. Die pop is Norbert, die twintig jaar in een koffer heeft gezeten en weer tevoorschijn wordt gehaald nu Ron Scherpenzeel door zijn vrouw de deur uit is gezet omdat hij niet genoeg binnen brengt. Het valt ook niet mee, leven van het toneel, want al brengt Ron twee voorstellingen voor de prijs van één, tegenwoordig wil men het liefst drie voor …

Wanneer de nukkige en boze Norbert een hoofdoek op krijgt is het de moeder van de poppenspeler, een oude, demente vrouw, gestorven al aan wie Ron vertelt dat hij in Heerenveen speelt, voor twintig man publiek. En zij, verontwaardigd: ‘Jij verdient een volle zaal, jongen …’

Het werken met poppen maakt een spel met identiteiten mogelijk. Mét bril is Norbert een dementerende man in een training voor hulpverleners in de zorg, met pruik is het Rons ex die terugkomt in een scene waarin zij hem pijpt, in het vuur van de strijd haar haren verliest en vervolgens blijkt dat het uiteindelijk Norbert is die zich, letterlijk en figuurlijk, door zijn bespeler genaaid voelt en daarop zo kwaad wordt, dat hij hem de keel toeknijpt.

Levenloos ligt Ron op de vloer. Of is het Servaes Nelissen?

Wie zich niet onder het twintigkoppige publiek bevond – u – heeft beide puntgave, dan weer geestige en op andere momenten ontroerende producties gemist.

 


Elske Schotanus bezocht ‘Dollywood’ en ‘De broekophouder’ van Servaes Nelissen, 30 november 2013 in Het Posthuis in Heerenveen.

 

Reagearje

DE MOANNE

'de Moanne' wol in breed en kreatyf poadium biede foar aktuele en skôgjende bydragen oer kultuer en de keunsten. 'de Moanne' lit sjen wat der yn en om Fryslân spilet, yn taal, byld en nije media. 'de Moanne' ferskynt op it web, op papier en organisearret 'live'-moetingen.