Nu niet te zien (6)

DIRK VAN GINKEL –

Musea en galeries hebben opnieuw hun deuren tot nader order gesloten. Wat lopen allemaal we mis? In deze serie geeft de Moanne aandacht aan de uitgestelde of gesneefde expositieplannen van kunstinstellingen en hun kunstenaars. Dit keer Galerie Bax Kunst met een groepstentoonstelling waaraan tien kunstenaars meedoen.

Sinds een jaar of vier richt Bax Kunst uit Sneek zich nadrukkelijk op Friese kunstenaars. Voor die tijd was de focus meer landelijk. Maar sinds Redmer Bax de zaak overnam van zijn vader volgt hij een andere koers. De huidige expositie, met de titel ’t Is Wad, is een duidelijke manifestatie van de nieuwe richting. Tien Friese kunstenaars tonen er zo’n veertig werken die alle geïnspireerd zijn op de Wadden.

Tien Friese kunstenaars tonen zo’n veertig werken die alle geïnspireerd zijn op de Wadden.

Weidsheid
Galerie Bax Kunst toont een bonte verzameling werk, met veel diversiteit in vorm, formaat, techniek en stijl. Het schilderij ‘Wadlopen’ van Irma Kamp – speciaal voor deze expositie gemaakt – neemt daarbinnen een wel heel bijzondere positie in. Het is het enige werk waarop duidelijk herkenbare mensen te zien zijn. Het is met zijn 91 x 255 cm ook het grootste schilderij. En het is het meest experimentele. Kamp gebruikte geen doek of papier als drager, maar drie vierkante metalen platen die ze samenvoegde. De ondergrond zorgt voor een vaal-vlekkerig effect dat heel goed past bij een bewolkte wadloopdag en de altijd vervloeiende vormen van het grijsbruine slib.

Het kleinste werk is van Gea Koevoets. Op een van de wanden zijn negen paneeltjes van zo’n 15 x 20 cm verzameld met wadimpressies onder verschillende weersomstandigheden. Niet naar de natuur getekend overigens, ze is geen plein-air schilder maar iemand die werkt vanuit haar eigen voorstellingsvermogen. Koevoets verstaat de kunst om op een klein oppervlak de indruk van een enorme weidsheid op te roepen. Eenzelfde weidsheid als je voelt bij ‘Wadlopen’ van Irma Kamp. ’t Is wonderlijk om je te bedenken dat er bijna 80 paneeltjes van Koevoets in dat ene schilderij van Kamp passen en dat de ervaring toch hetzelfde is.

Mensenwerk
Bax Kunst toont ook een drietal werken van oude rot Jentsje Popma. Zijn werk valt op, omdat hij nu juist niet de natuur portretteert. Hij houdt het bij het schilderen van de zeedijk, gezien vanaf de landkant, met onderlangs steeds een kronkelend weggetje en hier en daar een hekje. Geen natuur dus, maar mensenwerk. Aan een eenvoudige vlak- en kleurverdeling heeft Popma met zijn realisme hier genoeg. De natuur met alle wervelingen van wind, water en kleur bevindt zich immers aan de andere kant van de dijk. Voor de meeste schilders ligt juist daar de uitdaging.

Kleurrijk
Douwe Elias, toch niet iemand die bekend staat als een typische waddenschilder, leeft zich met ruime gebaren overtuigend uit op een groot doek van 120 x150cm. Het schilderen van een woest waddengezicht gaat hem buitengewoon goed af, je zou willen dat hij dit vaker deed. Oesje Zegel is in vorm en gebaar, ook in haar kleinere werk, net zo uitbundig, maar veel coloristischer dan de in zijn kleurkeuze vaak zo mooi-zompige Elias.

Hendrik Elings lijkt ook geen tube onbeknepen te laten. Zijn kleurrijke beelden, waarop het wad nog veel eindelozer lijkt dan het in werkelijkheid is, zijn natuurimpressies op het abstracte af. Dat laatste geldt ook voor het landschap van Gerrit Wijngaarden. Dat is zo leeg, verstild en licht-mistig, dat het bijna een studie lijkt in grijsgradaties.

Wat alle werken met elkaar gemeen hebben, is de liefde voor het Friese landschap: het ‘oude’ landschap uit een nog niet eens zo ver verleden.

Droombeelden
Het werk van Tjeerd Landman, Klaas Werumeus Buning en Hiske Wiersma is down-to-earth naturalistisch. Met makkelijk herkenbare taferelen: een duintop, havengezicht, een tweemaster op halve wind of een branding met wat meeuwen erboven. Wiersma is een nazaat van kunstenaar Ids Wiersma (1878-1965) en treedt in zekere zin in zijn voetsporen. Hij keek naar het Friese landschap met in het achterhoofd de vraag: wat is de moeite waard om te behouden, om vast te leggen in etsen, tekeningen en schilderijen? Hiske neemt de schilderijen van Ids als uitgangspunt en vertaalt ze naar het landschap van nu. Zo krijg je zicht op de dynamiek van het Friese landschap, is haar bedoeling. Jammer dat het oorspronkelijke werk van Ids niet naast dat van Hiske te zien is. Daardoor mis je wel een dimensie.

Wat alle werken met elkaar gemeen hebben, is de liefde voor het Friese landschap. Voor het ‘oude’ landschap dan, het Friesland zoals we ons dat het liefst voor ons zien. Zonder modern verkeer, zonder windmolens, zonder flats en vrijwel zonder mensen. Droombeelden die in een nog niet eens zo ver verleden verankerd zijn.

De tentoonstelling ’t Is Wad loopt tot en met 27 februari. Een groot deel van de werken is online te zien op de website van Bax Kunst: www.baxkunst.nl

Gea Koevoets – Wad