Moet het kwartje dan echt opnieuw vallen?

KOEN HARINGA – 

Vorige week maakte Leeuwarden-Fryslân 2018 bekend wat de resultaten waren. Dat was nogal een ding. Dus ik dacht: ik gooi even wat berichtjes op twitter. Je hebt ze vast niet gezien want ik heb nauwelijks volgers, maar ze gingen ongeveer zo:

1 – Elke geïnvesteerde euro leverde tenminste €2,20 op. Voorzichtige schatting.

2 – Economische impact (dus extra bestedingen): 230 tot 320 miljoen euri. Voorzichtige schatting.

3 – 5,4 miljoen bezoekers in plaats van de beoogde 4 miljoen voor LF2018.

4 – Ferd Crone zei: ‘luister naar jongeren en ondernemers’. Doe dat dus ook, Ferd zei het.

5 – Ruim 600 mln mensen wereldwijd bereikt en 65.000 vrijwilligers deden mee #holyshit

Maar echt. Holy shit. Hier mogen we trots op zijn. Niet één, maar een heleboel kwartjes zijn gevallen. En nu is het ook voor eens en altijd duidelijk toch? Van dit soort programma werden we eerst alleen blij, en nu blijkt het gewoon: het loont. Eu-fucking-reka. Het geeft kleur aan je stad en provincie. Kunnen we dat argument nu eindelijk van tafel vegen. Maar is geld dan het belangrijkste? Ik vind van niet. Integendeel.

Want hebben we al die projecten georganiseerd om tot goede cijfers te komen, of hebben we juist dat geld gebruikt om met die projecten écht van betekenis te zijn? Het antwoord lijkt me duidelijk.

Met het project LF2018 hebben we tijdelijk enorm geïnvesteerd in het artistieke klimaat. En met al de projecten die daaruit zijn gekomen hebben we vragen gesteld. Over wie we zijn of willen zijn, hoe we dromen, hoe we tegen en met elkaar doen en hoe we anders of juist hetzelfde zijn.

We gaven makers, kunstenaars en creatieven de ruimte om te doen wat ze het liefst doen: hun omgeving meer waard maken. Door met hun werk dat soort vragen te stellen. En die mensen over wie we het hebben stellen die vragen niet letterlijk, maar in de vorm van exposities, podia, festivals, broedplaatsen, street art, theater, noem maar op. Je weet wel, van die dingen die een stad aantrekkelijk maken. Dat weten we nu.

Maar de aanloop naar 2018 was een mooi schouwspel. Er was veel tegenstand, met name in het begin. Want ‘cultuur, ken dat oek in de frituur?’, hoorde je wel eens. Friesland reageerde op cultuur als een kind dat voor het eerst witlof eet. En natuurlijk werd het bekende hitje van Piter Wilkens er voor het gemak nog maar eens bij gehaald. Friesland had veel zelfvertrouwen, maar vooral in haar eigen onkunde.

Gelukkig zetten de provincie, gemeente en 2018 door (bedankt daarvoor nog trouwens). En wat waren we trots toen het lukte. De hotels en restaurants zaten vol, winkels liepen over. De nationale media schreven eens over iets anders dan pompeblêden, en de Lonely Planet deed er nog een schepje bovenop: het kwartje viel.

En waar die aantrekkingskracht vandaan kwam? In ieder geval voor een groot deel uit het artistieke klimaat. Daar hadden we immers geld en ruimte voor vrij gemaakt, zodat er aantrekkelijke shit kon worden georganiseerd. Naja, dat punt is wel duidelijk nu.

Maar ik hoop ook, lieve politici en stemmers, dat daarmee dat het kwartje definitief is gevallen. Willen we een nieuwe rondweg zodat we dertig seconden sneller te plak zijn, of willen we mensen redenen geven om hiernaartoe te komen of, misschien wel belangrijker, hier niet weg te gaan? Investeren we in stenen of in genen?

Mijn punt zal wel nu wel duidelijk zijn, maar het is schijnbaar soms nog lastige materie: een goed artistiek klimaat maakt onze regio aantrekkelijk voor mensen om er te komen en om te wonen. En schijnbaar betaalt het zichzelf gewoon lekker uit (zie die domme tweets).

Kunst en cultuur ontstaan makkelijker vanuit een gezond artistiek klimaat, dus geef makers vertrouwen en geld en ruimte. Anders gaan ze straks weg. Dan nemen ze hun publiek mee, en dan vallen er helemaal geen kwartjes meer.