Het innerlijk als baken

DIRK VAN GINKEL – 

Friesland kent veel kunstenaars die in alle stilte en afzondering hun werk doen. Dat bleek wel uit de overzichtstentoonstelling Frysk in Museum Belvédère (2018-2019). Zulk goed werk van zoveel onbekende namen. In de serie ‘Talenten in de luwte’ leren we deze kunstenaars beter kennen. Dit is deel 5: Simon Lassche.

Het werk weerspiegelt de gemoedstoestand waarin autodidact Simon Lassche het gemaakt heeft. Is hij in een filosofische bui, dan gebruikt hij krijt, aquarel en papier. Dat levert tere en poëtische beelden op: organische vormen, zachte kleuren, uitvloeiende lijnen. Is hij in een extraverte stemming, dan grijpt hij naar olieverf en linnen. Te oordelen naar de hoeveelheid verf op de doeken, knijpt hij met kracht in zijn tubes. Al die verf brengt hij vervolgens gul op, in centimeters dikke lagen.

‘Ik ben een gevoelsmens’, zegt hij. ‘Bezieling, passie, je ziel binnenstebuiten keren, jezelf laten zien. Dat hoort allemaal bij het schilderen, vind ik. Het is de basis van mijn kunst. Als de juiste innerlijke beleving er niet is, dan begin ik er niet eens aan. Ik ga nooit achter de ezel zitten met het idee om eens lekker een mooi schilderijtje te maken. Ik wacht tot het moment zich aandient en dan maak ik iets dat past bij het gevoel van dat ogenblik. Dat kan dus heel fijnzinnig zijn, maar ook uitbundig en grof.’

‘Ik heb zo’n beetje alle stijlen uitgeprobeerd en ben tenslotte uitgekomen bij die van mezelf.’

Op de ezel staat zo’n ruw geschilderd werk: een reeks verticale banen, een tikje uit het lood gezet, in blauwen, witten en zwarten en met onderin iets hompigs dat nauwelijks te omschrijven is. Als het schilderij op zijn kop had gestaan, zou je zeggen dat het wolken waren. Het sterk naar abstractie neigende schilderij heet ‘Petgat’. De relatie tussen titel en werk lijkt nogal particulier. Door de kleuren associeer je het niet met riet, veenkluiten en water. ‘Het is ook particulier. Het is ontstaan uit een persoonlijke beleving. Zo vertaalt zich dat. Voor mij spreekt er heel veel levenslust uit. Ik vind het een heerlijk schilderij.’

Oerbron
Lassche groeide op als zoon van een scheepsbouwer in Meppel. De geur van touw en teer, het gebonk van metaal op metaal. Hij denkt er vaak aan terug. Hij gaat ook nog regelmatig wandelen in het gebied van zijn jeugd: de Beulakerwijde in de Weerribben. Om het veen weer te ruiken, het riet te voelen, te kijken naar de spiegelingen in het water waar hij ooit in zwom en waar hij naar de roerdompen en leeuweriken luisterde.

‘Die tijd is voor mij een oerbron. Alles komt eruit voort. Ik voel heimwee, dat kun je in mijn werk wel proeven. Maar ook vreugde om wat ik toen allemaal heb meegemaakt. Als jonge jongen trok ik er altijd op uit om te schilderen, mijn fiets volgehangen met verftubes en linnen. Tegenwoordig reis ik vooral in mijn hoofd. Dat heeft misschien wel met leeftijd te maken. Want als je ouder wordt, beschik je over zoveel binnenwereld dat je er voor je inspiratie niet meer op uit hoeft.’

Intieme ruimte
Het atelier staat in de tuin van Lassches huis in Drachten. Een kabbelend klassiek strijkje klinkt zacht door de speakers. Groot is het hier niet, vol wel. De twee tafels liggen bezaaid met tekeningen in krijt, soms aangevuld met een tipje aquarel. Op de grond staan een paar doeken. En aan de muur hangen, naast kleine werken van hemzelf, allerlei objecten van hout en metaal. Gevonden voorwerpen, ooit opgeraapt op straat, op het strand of tijdens wandelingen in het waterrijke veengebied van zijn jeugd. Hij heeft er kisten vol van. Hij pakt een stukje teer van een plank. Zwart, maar met fraai contrasterende stukjes schelp erin en een wit vogelveertje. ‘Die gevonden voorwerpen zijn voor mij iets bijzonders, een vorm van contact met de wereld. Ik associeer ze met bepaalde momenten uit mijn leven. Als ik zo’n object oppak, dan kan ik vanuit die gevoelens van toen weer gaan creëren. Mijn atelier is eigenlijk een heel intieme ruimte. Ach jongen, ik zit hier zo graag.’

‘Als je ouder wordt, beschik je over zoveel binnenwereld dat je er voor je inspiratie niet meer op uit hoeft.’

Nieuwe fase
Simon Lassche houdt zich inmiddels voltijds bezig met kunst. Met zijn werk als ontwerper van toneeldécors, etalages en beursstands is hij gestopt. Gepensioneerd. Nu geeft hij les, maakt muziek met zijn bluesband The Mad Parents en het meer experimentele OK The Bridge. En hij schildert. Vaker en intensiever dan ooit. Hij realiseert zich steeds meer dat het hem niet om mooie beelden te doen is, maar om authentiek werk. ‘Dat is voor mij werk dat gelijke tred houdt met mijn wezen. Ik leer mezelf er beter door kennen. Als schilder heb ik zo’n beetje alle Europese stijlen van de vorige eeuw uitgeprobeerd en ben tenslotte uitgekomen bij die van mezelf. Ik hoef me aan niemand meer te spiegelen, ik weet nu wat mijn pad is. Mijn eigen innerlijk is mijn baken. Ik zat hier gisteren wat voor me uit te mijmeren en bedacht me dat het heel mooi zou zijn als ik aan het eind van de rit zou kunnen zeggen: “Ik ben Simon Lassche geweest”.’