Fryslân neffens Grinzers: it Waad

ARJANNE NIJP – 

Wa’t immen fan bûten de provinsje freget nei Fryslân, sil it gau hawwe oer it Waadgebiet of oer de Fryske marren. Dat is in klisjeebyld, mar klisjees sprekke faak wol de wierheid. Ek yn de tentoanstelling ‘Groningers in Fryslân, kunst van De Ploeg anno 2020’  yn it Fries Scheepvaart Museum is it Waad in tankbere boarne fan ynspiraasje.

Sa hat Marten van Holten út Winschoten in hiel abstrakte, ferstilde ynterpretaasje fan ‘Een wandeling op Schier’ makke. Mei mar in pear lijnen en kleurtinten wit hy ûnmiskenber it gefoel fan it Noardseestrân op te roppen. “Ik probeer met zo min mogelijk, zo herkenbaar mogelijk te blijven” leit Van Holten út.

 

“Alleen met de horizon 360 graden om me heen, kan ik me één voelen met de natuur.”

 

Hy is pas mei skilderjen begûn doe’t er yn 2005 yn Grinslân kaam te wenjen. “Dat was een soort Eureka moment. We reden hier door de polders, het zonnetje scheen op mijn gezicht en ik viel bijna in slaap. En toen zag ik tussen mijn oogharen door, wat ik nu op mijn schilderijen zet. Het beeld wordt bepaald door de lijnen en de kleurenvlakken, en niet door de details.”

Wêr Van Holtens eardere wurk allinnich mar strakke, rjochte lijnen hie, sjogge we yn ‘Een wandeling op Schier’ dochs wat bûgings. Van Holten: “Dat is meer mijn eigen dogma, alleen maar rechte lijnen. Ik vind het heel interessant om nu ook wat meer organische lijnen te gebruiken. Maar het wordt er niet veel wilder van hoor. Ik gebruik ook maar vier kleuren: wit, bruin, blauw en geel. Ik meng ze allemaal zelf. Het schilderij is pas af als het laatste vakje erop staat. Pas dan kan ik ook zien of de kleuren kloppen.”

It binne altyd keale lânskippen, dy’t Van Holten skildert. “Die wijdsheid is belangrijk voor me. Alleen met de horizon 360 graden om me heen, kan ik me één voelen met de natuur. In het bos kan ik dat niet ervaren, daar is het veel te druk met bomen en struikjes en takjes.”

 

Aly van der Wal út Uithuizermeeden hat presys datselde gefoel. “Ik vind een bos prachtig hoor, de bomen in al die kleuren. Maar ik ben ook altijd blij als ik het bos weer uit kom. Het wijde landschap, daar heb ik veel meer mee.”

En dan it leafst op it Waad, dêr’t se himelsbreed mar sa’n 5 kilometer fanôf wennet. “ Ik vind het een oergebied, je kunt je daar zo nietig voelen. Ik ga dan ook echt het Wad op, ik blijf niet op de dijk. Het liefst op blote voeten. En dan maak ik snel wat schetsen, want je zakt er heel snel weg, je zuigt echt vast op een gegeven moment.”

“Ook al kom je op dezelfde plek, het is er elke keer anders. Het licht is de grote tovenaar. Hoe dat valt op het laagstaande water. Dat heeft zoveel invloed op de sfeer die er op dat moment heerst, en die ik graag wil weergeven in mijn werk.”

Van der Wal brûkt in eigen technyk foar har wurken. “Ik begin met een kartonplaat. Daar ga ik in snijden, soms ook schuren, en dan breng ik er inktverf op. Die geef ik heel summier een kleur, om het ingetogen te houden. En daar maak ik dan een afdruk van op aluminium. Dat aluminium moet ik ook op een speciale manier schuren, om de lichtinval goed tot z’n recht te laten komen. Het is eigenlijk schilderend etsen.”

 

Fanwegen de lockdown is It Fries Scheepvaart Museum oantemei 19 jannewaris 2021 sletten. Op Facebook (www.facebook.com/friesscheepvaartmuseum) en Instagram (www.instagram.com/museumsneek) wurde de wurken dy’t yn de eksposysje te sjen binne, foar it fuotljocht brocht.