Bert effe close pakke

ELSKE SCHOTANUS – 

‘Leeghwater’ heet de voorstelling die BUOG in september brengt. BUOG staat voor: Bedenkers en Uitvoerders van Ongewone Gebeurtenissen. Het is woensdagavond, 8 mei, en de crew komt voor het eerst bij elkaar in een schip dat in de buitenhaven bij het kleinste dorp van Nederland ligt: Breezanddijk, halverwege de Afsluitdijk.

Ik ben vroeg, te vroeg, maar omdat de regen bij bakken uit de lucht komt vallen, klim ik meteen aan boord en duik het ruim in. Vanavond zal de clip ‘de kus’ worden opgenomen, maar nu zit iedereen nog aan de maaltijd. Op tafel, temidden van kommen en bekers, staat een maquette waarop de haven, in werkelijkheid drie voetbalvelden groot, te zien is met eromheen, in gelid, drie rijen suikerklontjes afgewisseld door miniscule wachttorens. Een geroezemoes van stemmen klinkt op: ‘effect als het regent …’, ‘lekker …’, ‘maar die dochter …’ Een grote man in een wit pak schiet onmiddelijk overeind om zich voor te stellen: Bert Visscher.

Regisseur Pieter Stellingwerf strikte hem voor de grootste en meest bijzondere BUOG-voorstelling ooit. De cabaretier speelt de rol van Leeghwater. Daarbij gaat het niet om Jan Adriaanszoon, in de zeventiende eeuw de grote man achter het droogleggen van een flink aantal plassen en moerassen in Noord-Holland, wel is de naam een vette knipoog naar de beroemde molenbouwer en waterbouwkundige. In de voorstelling, die gaat om de botsing tussen traditie en vernieuwing, speelt Visscher de rol van ‘vernieuwer’.

Vernieuwing nu, in tijden van dreigende tekorten aan olie en het gevaar van kerncentrales, gaat over energie en daarmee is de Afsluitdijk een bijna vanzelfsprekende locatie voor ‘Leeghwater’. Getijdenstroom, windmolens langs de snelweg, zonnecellen verwerken in het asfalt: er zijn allerlei ideeën om de dijk te benutten voor méér dan een wegverbinding tussen Noord-Holland en Friesland. ‘Een dijk van een dijk die het energie-icoon voor de toekomst zal gaan worden,’ zegt de website.

Binnenkort begint men bij Breezanddijk met de aanleg van een proefopstelling voor een blue energycentrale, een gegeven dat een rol speelt in de voorstelling in september. Er zal brak water op het wad worden geloosd en daarmee krijgt Leeghwater de bevolking van het verdronken dorp ten noorden van de dijk tegen zich. Het is wel hún visplek, hén wordt iets afgenomen …

‘Jammer’, meent Pieter Stellingwerf, ‘dat de bouw ervan niet in juni start, zoals de bedoeling was, maar pas in september.’ De proefopstelling is in oktober klaar, als de voorstellingen achter de rug zijn.

Zowel, onder meer, Noord-Holland als Fryslân en de gemeentes Hollands Kroon en Súdwest Fryslân maken de voorstellingen mogelijk. Naast professionals werken er zo’n honderd amateurspelers van beide kanten van de dijk aan mee. ‘Ik weet nog niet als wie of wat’, zegt een mevrouw die zich heeft opgegeven om mee te doen. Zij kreeg een mail van de West-Friese regisseuse Lyda Tijsen en dacht: ‘dát is altijd al mijn droom geweest, ik doe het.’

Bij de wachthuisjes die langst de kant van de haven komen te staan zullen amateurs hun scenes spelen. Er wordt gewerkt met beamers die beelden van de hoofdrolspelers van de hoofdrolspelers projecteren. ‘Bert effe close pakken’, noemt Pieter Stellingwerf het. Dat is nodig ook, want de locatie en het enorme speelterrein stellen specifieke eisen, niet alleen om de mimiek van de spelers zichtbaar te maken, maar ook aan de tekst en het geluid. ‘Een metrische tekst’, ‘rondom spelen’ en ‘doorgecomponeerde muziek’.

250 auto’s kunnen ‘Leeghwater’ bezoeken. Het publiek koopt een kaartje voor de auto, niet voor een ‘stoel’. Dat is pech voor mij, want ik heb een bestelauto, maar ik kan vast wel met iemand meerijden. Iemand met een autoradio, want onderdeel van de voorstelling is een radiouitzending via een evenementenzender met een bereik van dertig kilometer.

Zover is het nog lang niet. Tot die tijd doe ik één keer in de veertien dagen op de website van de Moanne verslag van de voorbereidingen.

Kaarten vanaf 16 mei via leeghwater.nu