Kunst kopen, hoe doe je dat?

DIRK VAN GINKEL – 

Tijdens de kunstbeurs Art Noord in Museum Belvédère geven de kunstverzamelaars Oscar van Gelderen en Manuela Klerkx op zaterdag 29 en zondag 30 september twee workshops over het kopen van kunst. Hoe doe je dat als particulier? Ook interviewen zij de twintig aanwezige galeriehouders op diezelfde dagen.

 

We krijgen zoveel vragen: hoe werkt een kunstbeurs, hoe gaat het er aan toe op een veiling, hoe moet ik me in een galerie gedragen?

 

Eerder dit jaar publiceerden Klerkx en Van Gelderen het boek ‘Ontroerend goed. Van kunst kijken naar kunst kopen’. Ze houden lezingen, geven workshops, ze zijn ‘echt op tournee’, zegt Van Gelderen. En hun presentaties voorzien in een behoefte. ‘We krijgen zoveel vragen van mensen: hoe werkt een kunstbeurs, hoe gaat het er aan toe op een veiling, hoe moet ik me in een galerie gedragen? Veel mensen vinden het heel moeilijk om een galerie binnen te lopen of om een galeriehouder op een beurs aan te spreken. Daarom hebben we Museum Belvédère voorgesteld om – heel praktisch – tijdens Art Noord twee workshops te geven over het bezoeken van kunstbeurzen.’

 

Noordelijke regio
In hun boek hebben Klerkx en Van Gelderen een hoofdstuk opgenomen ‘Op kunstsafari in het hoge noorden’. Het is een buitengewoon positief verhaal over het kunstleven in Friesland en Groningen.

‘Wij zijn heel enthousiast over wat hier gebeurt’, zegt van Gelderen. ‘Er wordt door de galeriehouders vaak goed gewerkt en de kunst die hier gemaakt wordt is van hoog niveau. Wij vinden het daarom heel jammer – en onterecht – dat veel kunstenaars uit het noorden buiten de provinciegrenzen niet bekend zijn. Kijk bijvoorbeeld eens naar De Ploeg. Dat is een regionaal gebeuren gebleven, terwijl kunstenaars als Werkman, Wiegers en Alkema internationale allure hebben. Dat geldt voor Sjoerd de Vries eveneens. De kunstenaars verdienen beter. Een van de vragen die wij aan de galeriehouders zullen stellen is: wat ondernemen jullie om je kunstenaars een bredere bekendheid te geven?’

 

Onzekerheid
Friesland kent veel galeries en heel veel kunstenaars. Friese kunst is toegankelijk, herkenbaar, menselijk, dicht bij huis en helemaal niet zo duur. Interessant genoeg dus om als particulier een verzameling mee te beginnen, zou je zeggen.

‘Helemaal mee eens. Maar dan moet een potentiële koper wel eerst contact leggen met een galeriehouder. En daar zit ‘m vaak het probleem. Mensen zijn onzeker over hun eigen smaak, voelen zich tekort schieten in kennis, denken dat kunst superduur is, of ze worden afgeschrikt door het kunstzinnige dieventaaltje van galeriehouders op websites. En als je je op voorhand buitengesloten voelt, zet je die stap niet zo snel. Daar willen we wat aan doen. We zijn ervan overtuigd dat veel meer mensen kunst zouden kopen als de communicatie met de galeriehouders niet zo moeizaam zou verlopen. Daar kunnen die galeriehouders wat aan doen, maar particulieren zelf ook.’

 

Gewoon vragen stellen
In de workshops willen Klerkx en Van Gelderen mensen tips geven over hoe ze een beursbezoek zouden kunnen aanpakken.

‘We gaan het hebben over heel praktische dingen. Is het de bedoeling dat je probeert alles op een beurs te zien, of is het beter om je te concentreren op een paar dingen? Kies je een werk dat je direct aanspreekt of juist een werk waar je nog wat op moet kauwen? Moet je snel beslissen of juist even afwachten? Kun je een optie nemen op een werk en wat betekent dat precies? Dat soort dingen.’

Maar het hete hangijzer dan – het grote mysterie van de kunstwereld – de prijs? Waarom moet een werk kosten wat het kost? De prijs wordt zelden vermeld, je moet ernaar vragen. En dat zijn precaire momenten. Want stel je voor dat jij denkt dat een werk 1.000 euro kost en de vraagprijs blijkt 20.000, dan ontstaat een wat ongemakkelijke situatie. Toch is de truc volgens Van Gelderen: gewoon vragen stellen.

 

Onderhandelen
Van Gelderen en Klerkx geven wel eens rondleidingen op een beurs. Die grijpen zij aan om te demonstreren hoe je als potentiële koper aan je informatie komt.

‘Stel je voor, je staat bij een stand en je hebt belangstelling voor een bepaalde foto. Dan vraag ik: wat kost die? Laten we zeggen 1.500 euro. Dan vraag ik waar die prijs op is gebaseerd. Is het een bekende fotograaf, heeft hij veel geëxposeerd? Wat is de oplage van die foto? Stel: zes. Waarom zes en niet drie? Zijn ze alle op dit formaat of zijn er nog afdrukken op andere formaten verkrijgbaar? Dit soort praktische vragen durven mensen vaak niet te stellen. Maar je moet het wel doen. En je moet ook weten welke vragen je het beste kunt stellen. In het geval van kunstwerken in oplage – foto’s, etsen, gravures, houtsneden, litho’s – zijn de eerste goedkoper dan de laatste, want die zijn schaarser. En, ook handig om te weten, over de prijs valt bijna altijd te onderhandelen. Dit komt allemaal ter sprake in de workshop.’

 

Tien geboden
De koper kan zijn kennis op een hoger plan brengen en hij kan ook leren wat meer op zijn eigen smaak te vertrouwen. Maar kunnen Van Gelderen en Klerkx niet ook een workshop geven aan de galeriehouders? Aan hun opstelling en communicatie kan soms ook nog wel wat verbeterd worden.

‘Er zijn nog steeds galeriehouders die eerst naar je schoenen kijken voor ze je aanspreken. Als kunstliefhebber word je dan eerst gemonsterd, zo van: heeft die meneer wel genoeg geld? Dus ja, we geven ook workshops voor galeriehouders, laatst nog bij de Galerie Associatie. Dat doen we in de vorm van Tien Geboden. En in ons boek besteden we ook ruim aandacht aan ze. We geven galeriehouders tips hoe ze meer met hun tijd mee kunnen gaan. Ze zullen hun gedrag wel moeten veranderen, want sinds de komst van internet wordt hun rol als gids en vraagbaak hard minder. Als je iets wilt weten over een kunstenaar, kun je dat vaak gewoon opzoeken. En steeds meer kunst wordt online verhandeld. Ze zullen zich moeten bezinnen. Daar hoort een andere opstelling bij jegens potentiële kopers.’

 

 

Art Noord wordt gehouden op 27 t/m 30 september in Museum Belvédère. De workshops zijn op zaterdag en zondag van 11.00 tot 11.45 uur. Aanmelden via info@museumbelvedere.nl. De galeriehouders worden aansluitend in het museumcafé geïnterviewd vanaf 12.00 uur.