Festivalimpressie – woensdag

SJOERD VAN METEREN – 

Mijn meest invloedrijke filmjaren waren mijn studiejaren. De films die mij toen het meest intrigeerden, kwamen uit Zweden en Italië. Mijn lievelingsfilm uit die tijd is nog altijd Käre John [1964] van Lars Lindgren. Het was de film die het meest aansloot bij mijn levensgevoel.

Waar ik wel goed tegen kan, is het lijden in zijn films, want er wordt volop geleden.

Ik ging naar alle films van Ingmar Bergman [Zomerintermezzo, De grote stilte, Avondmaalsgasten] en Pier Paolo Pasolini [Teorema, Accatone, Edipo Re] en kwam er zwaar onder de indruk weer uit, alsof mijn zwaartepunt een paar centimeter was verschoven.

Zijn de films van Bergman bestand tegen de erosie van de tijd? Mijn filmvrienden vinden het een risico ze nogmaals te gaan zien, maar zijn benieuwd naar mijn ervaring. Welnu. Ik heb gisteravond De Maagdenbron gezien. Het is niet zijn beste film en dat durfde ik wel aan.

In een mooi artikel van Peter de Bruin in de NRC van 16 mei, las ik deze briljante samenvatting: ‘Film naar een middeleeuwse ballade over verkrachting, vergelding en vergeving. Hoe kan God het kwaad laten bestaan?’.

De film blijkt uitstekend bestand tegen de tijd. Het licht [zwart-wit] en de close ups van cameraman Sven Nykvist zijn schitterend [Rembrandtesk], de acteurs zijn formidabel, de mise-en-scène en montage uit de kunst. Wat me nu meer opviel, is het theatrale karakter van de film; wat aan het eind een lichte gêne opwekt, ook omdat ik de religieuze gevoelens niet zo goed kan navoelen.

Waar ik wel goed tegen kan, is het lijden in zijn films, want er wordt volop geleden. Hij verbergt het niet. En er is ten slotte geen ontkennen aan, het hoort bij het leven.

Tot slot nog een heel toepasselijk citaat: “[dat] de wijze waarop een filmmaker naar zijn personages kijkt iets zegt over de wijze waarop zich tot elkaar verhouden en op de filmmaker lijken. In die zin is de cameravoering het autobiografische element van een film; het verraadt de spanning waar de maker onder staat en wat de verhoudingen tussen zijn figuren voor hem betekenen.” [Willem Jan Otten in zijn bundel filmessays, Het museum van licht]

Ik ga ook nog naar Wilde aardbeien en Het zevende zegelen de documentaire Searching for Ingmar Bergman.