Festivalimpressie – vrijdag

SJOERD VAN METEREN – 

In het Filmhuis draaide vrijdagavond een film die ik heel graag wilde zien: L‘Esprit des Lieux, een Franse vertaling van sense of place[s]. De film gaat over de rol van geluid bij het ervaren van een landschap, maar ook over de rol van geluid [en dat is meer dan muziek] in een film.

Het onderwerp boeit me omdat ik de dominantie van het beeld weliswaar niet ontken, maar er toch van overtuigd ben dat – in elke geval bij mij – geluiden, geuren en tastzin veel sterkere emoties en herinneringen oproepen.

Marc Nambiard, een bekende geluidstechnicus en bioloog, woont met zijn gezin aan de rand van een bos in de Vogezen. Hij neemt overdag en ook ’s nachts geluiden op diep in het bos, die soms bekend zijn [het hameren van spechten, de zang van winterkoninkjes], soms raadselachtig [een bij die zijn achterpoten tegen elkaar wrijft; het ritme van een kolonne bladmieren; het kraken van ijs onder het gewicht van de sneeuw], en die de stilte niet verstoren, maar juist versterken of verdiepen. Als je er gevoelig voor bent, gaat er een sterk meditatieve werking uit van dit soort [natuur]geluiden.

Het onderwerp boeit me omdat ik de dominantie van het beeld weliswaar niet ontken, maar er toch van overtuigd ben dat – in elke geval bij mij – geluiden, geuren en tastzin veel sterkere emoties en herinneringen oproepen. Er is een mooie cd van de VPRO, gemaakt door Bert Garthoff, met als titel Wat de stilte ons te zeggen heeft. Ik citeer een sleutelfragment: ‘Wie film, tv of vergezicht ondergaat zonder geluid erbij, voelt een gemis. De luisteraar naar enkel maar geluid, ziet aan zijn geestesoog volledigheid voorbijgaan.’

In de film Padre Padrone leert een herder in de bergen van Sardinië zijn jonge zoon hoe hij kan overleven door zich te oriënteren op geluiden [het geruis van een boom, het stromen van een beek, de voetstappen van een ezel]. Deze film maakt duidelijk, hoe geluiden en muziek een heel leven kunnen vormgeven, structureren.

Wat ik alleen jammer vond, was dat het geluid ons niet omgaf [surround sound]. Voor een volledige onderdompeling, is de Blauwe Zaal niet geschikt. Hij is te lang en de geluidsboxen zijn niet goed genoeg. Een van de regisseurs, Serge Steyer, was te gast.