Elke week een schilderij

DIRK VAN GINKEL – 

Friesland kent veel kunstenaars die in alle stilte en afzondering hun werk doen. Dat bleek wel uit de overzichtstentoonstelling Frysk in Museum Belvédère (2018-2019). Zulk goed werk van zoveel onbekende namen. In de serie ‘Talenten in de luwte’ leren we deze kunstenaars beter kennen. Dit is deel tien: Oesje Zegel.

De benedenverdieping in het huis vlakbij het Franeker station bestaat grotendeels uit een kamer en suite. Het staat er afgeladen vol met schilderijen in allerhande formaten. Oesje Zegel – gekleed in een lange, met verfspatten overdekte, schilderjas – maakt geen onderscheid tussen atelier en woonkamer. ‘Ik woon alleen. Niemand heeft last van de rommel die ik maak. Het is hier precies zoals ik het wil hebben. Heerlijk…’

Haar werk bestaat uit lekker los geschilderde landschappen, bloemstillevens en Afrikaanse dorps- en tempeltaferelen. De schilderijen doen denken aan die van de impressionisten: kleurrijk, wat vloeiend van vorm, snel opgezet en gul in de verf gezet. Hier met fijne dikke klodders, daar met fraaie druippartijen. Het doet heel authentiek aan.

‘Een groot voordeel van het feit dat je geen opleiding hebt, is dat je helemaal vanuit jezelf kunt werken.’

Serieuze zaak
Zegel liep al tegen de vijftig toen ze begon met schilderen. Gewoon als hobby, om wat afleiding te hebben. Want na een vroege scheiding stond ze er – met drie kleine kinderen – helemaal alleen voor. Op zeker moment kreeg ze de behoefte om ook eens iets voor zichzelf te gaan doen. ‘Een beetje schilderen dus, zonder de bedoeling het al te serieus te nemen. Ik had bij wijze van spreken nog nooit een kwast vastgehouden. Van techniek wist ik niks en van kunstgeschiedenis ook niet. Nog steeds niet trouwens. Ik doe gewoon alles op gevoel.’

Zegel sloot zich aan bij verschillende kunstenaarsverenigingen, waaronder Fria. Voor de inspiratie heeft ze die niet nodig, want schilderen doet ze toch wel. Elke week een schilderij. ‘Het is meer voor de gezelligheid. De vereniging zorgt ook voor exposities. Ik heb trouwens al aardig wat solotentoonstellingen gehad, vind ik zelf. Wat twintig jaar geleden begon als een hobby, is een best serieuze zaak geworden.’

Mentor
Hoewel ze nooit echte schilderlessen heeft gehad, heeft ze veel geleerd van de Franeker kunstenaar Douwe Elias, met wie ze bevriend is. Elias is voor haar niet zozeer een leermeester als wel een mentor. ‘Hij adviseerde me bijvoorbeeld om een klein palet van vijf kleuren te gebruiken. Dat blijkt heel fijn te werken: het is overzichtelijk en het beeld blijft rustig. Vaak geeft Douwe aanwijzingen over hoe ik dingen beter kan doen. Mijn eerste tentoonstelling had ik in Mebius in Noordhorn, de toenmalige galerie van zijn zus in de provincie Groningen. En daar verkocht ik ook nog!’

Exotische invloeden
Ooit verbleef Zegel een zestal weken in Ghana, een periode die achteraf bepalend bleek voor haar schilderwerk. ‘Ik vond het daar fascinerend: de mensen, hun kledij, de kleuren, de architectuur… Al die beelden heb ik in mijn hoofd opgeslagen. Het is een reservoir waaruit ik heel vaak put. Als je iets exotisch aantreft in mijn werk – kleurstelling, sfeer, gebouwen – dan komt dat daar vandaan. Douwe Elias vond er in het begin niets aan, maar inmiddels denkt hij er anders over en verdiept hij zich ook in het exotische leven. Volgend jaar gaan we namelijk samen exposeren in de Jacobijnerkerk in Leeuwarden. Op basis van de vier evangeliën zullen we op allerlei manieren de kruisiging in beeld brengen. De expositie vindt plaats in de vastentijd, de veertig dagen voorafgaand aan Pasen. Daar werk ik nu hard aan.’

‘Wat twintig jaar geleden begon als een hobby, is een best serieuze zaak geworden.’

Religieuze beleving
De kruisiging is een onderwerp waar de kunstgeschiedenis bol van staat. Ook de allergrootsten hebben zich met het onderwerp bezig gehouden. Maar dat benauwt Zegel geen moment. ‘Nee, dat houdt me niet bezig. Een groot voordeel van het feit dat je geen opleiding hebt gehad, is dat je helemaal vanuit jezelf kunt werken. Ik benader de dingen zoals ik denk dat het moet. Dus ook de kruisiging. Voor mij is niet zozeer de kunstgeschiedenis belangrijk, als wel het feit dat mijn religieuze beleving door deze opdracht enorm wordt verdiept. Door het schilderen gaat het allemaal veel meer voor mij leven.’