Een echte schat: de collectie Huizinga

DIRK VAN GINKEL – 

Galerie Jan Reinder Adema presenteert een solotentoonstelling van Yn ‘e Line-schilder Sjoerd Huizinga. Het is een prachtige aanvulling op de grote expressionistische Yn ‘e Line-expositie in Museum Dr8888.

 

Van de Yn ‘e Line-schilders ligt Huizinga mij het meest na aan het hart. Zijn werk is zó kleurrijk, lekker los geschilderd en sfeervol.

 

Terwijl Museum Dr8888 uitpakt met een overzichtstentoonstelling van de Friese expressionisten van de groep Yn ‘e Line, zoomt galeriehouder Jan Reinder Adema in op de meest geheimzinnige kunstenaar van het hele stel: Sjoerd Huizinga (1898-1972). In zijn galerie in Damwâld is nu een solo-expositie te zien van deze vaak als ‘vergeten’ omschreven schilder.

Huizinga heeft die status grotendeels aan zichzelf te danken. Hij had – anders dan zijn kompanen Klaas Koopmans, Pier Feddema, Jaap Rusticus en Jan Frearks van der Bij – niet veel behoefte aan publieke belangstelling. Exposeren deed hij niet graag. Hij signeerde en dateerde zijn werk vaker niet dan wel en gaf het ook geen titels. Het leek wel alsof hij vond dat het allemaal niet zo belangrijk was. Na zijn dood handelde de familie, zo bleek later, geheel in zijn geest. Met als resultaat dat het werk van Huizinga in het vergeetboek raakte en de verhalen die erbij horen ook. Jan Reinder Adema heeft zich ten doel gesteld daar verandering in te brengen.

 

Huizinga-hiaat
Toen hij een paar jaar geleden een expositie over Yn ‘e Line wilde maken, merkte Adema dat het werk van Huizinga nagenoeg onvindbaar was. Er werd niet in gehandeld, de schilder werd niet vertegenwoordigd door galeries en in musea was het werk ook niet aanwezig. Adema benaderde toen de familie. Hij legde uit dat hij van alle deelnemers van Yn ‘e Line werk had kunnen krijgen en vroeg de nabestaanden van Huizinga of hij wat schilderijen en tekeningen mocht lenen om in zijn galerie een compleet beeld van de groep te kunnen bieden.

“We hadden een heel prettig contact. Ik mocht werk uitzoeken. En sterker nog: de familie gaf de hele collectie aan mij in beheer. Ik kon toen dus niet alleen een tentoonstelling maken over Yn ’e Line, maar later ook de eerste solo-expositie van het werk van Huizinga presenteren. Dat was in 2015. Een geweldig succes. Voor mij en voor de bezoekers. Er zijn namelijk best veel Yn ‘e Line-verzamelaars in Friesland en die hadden allemaal te kampen met een ‘Huizinga-hiaat’. Dat konden ze nu mooi opvullen, want de familie wilde wel verkopen. En nu presenteer ik dus de tweede solo-tentoonstelling, tegelijk met die grote expositie van Museum Dr8888.”

Een van de kopers van het werk van Huizinga is de Ottema-Kingma Stichting, die acht werken verwierf. Deze zijn vervolgens in langdurige bruikleen gegeven aan Museum Dr8888. Dankzij deze constructie kon Dr8888 een grote overzichtstentoonstelling van Yn ‘e Line maken waarin alle leden zijn vertegenwoordigd. Adema: “Ik heb destijds de eerste keus uit de collectie gegund aan OKS en Dr8888, zodat de allermooiste werken voor het museum zouden zijn. Zo hoort dat, vind ik.”

 

Anekdote
Over Huizinga is nauwelijks iets bekend. We weten dat hij geboren is in Buitenpost en na de lagere school ging werken in het schildersbedrijf van zijn vader. Later zou hij zelf ook huisschilder worden. In zijn vrije tijd volgde hij schilderlessen. Met de andere schilders van Yn ‘e Line kreeg hij les van Herman Dijkstra, die gelieerd was aan De Ploeg. Toen Huizinga in Haren, vlakbij Groningen, ging wonen, leerde hij ook de schilders van De Ploeg kennen. Maar hij zou nooit deel uitmaken van dit gezelschap, ook al werd hij daarvoor wel uitgenodigd.

Adema weet verder ook niet veel te vertellen. Alles is van horen zeggen en de naaste familie van Huizinga is overleden. Hij kent één anekdote. “Huizinga zocht zijn zoon op in Suriname, die daarheen was verhuisd. Hij liep er met zijn schilderspullen door de straten, zag een mooi tafereeltje en ging zitten werken. Midden op de weg! Toen kwam er een politieman en die begon het verkeer te regelen, zodat dat Huizinga kon blijven schilderen. Mooi verhaal. Maar verder heb ik niks voor je, behalve het werk.”

 

Een schat
Adema toont drie werken die Huizinga in Suriname gemaakt heeft. Ook zijn er landschappen uit Luxemburg. Dat weet hij, omdat er destijds bezoekers waren die de plaatsen die Huizinga schilderde herkenden. Naast een aantal fraaie dorpstafereeltjes uit de Friese regio – Adema meent in een ervan Anjum te zien – is er experimenteel werk. Zo plakte Huizinga allemaal houtjes op een paneel om een havengezicht te suggereren, een tafereel dat in Museum Dr8888 bijna een-op-een als groot schilderij is terug te zien. Elders gebruikte hij een bestaande tekst als ondergrond. Zo kon hij felgekleurde cijfers van verschillende grootte laten contrasteren met het rustige, evenwichtige zwart-wit van de tekst. En als hij zich eens voegt naar het idioom van De Ploeg, zoals in een dorpsgezicht met molen, dan doet hij dat toch weer op een heel eigenzinnige manier.

“Als je mij vraagt welke van de Yn ‘e Line schilders mij het meest na aan het hart ligt, dan is dat Huizinga”, zegt Adema. “Zijn werk is zo kleurrijk, lekker los geschilderd, sfeervol. Zo dapper ook. En altijd prachtig van opbouw. Paulo Martina van Museum Dr8888 zei tegen mij over de collectie: ‘Je zit op een echte schat!’ En zo is het.”

 

 

De tentoonstelling ‘Sjoerd Huizinga’ in Galerie Jan Reinder Adema duurt tot 24 november. Info: www.janreinderadema.nl.