De Canon

WILLEM WINTERS – 

De canon van de Nederlandse geschiedenis is herzien. Een van de opvallendste veranderingen betreft Willem Drees, die is er uitgesmeten. Marga Klompé is er voor in de plaats gekomen. Onterecht? Ja, Zeer onterecht. De verschillen tussen beide personen en hun werken zijn groot. Drees vervulde jarenlang vele politieke functies, veel meer en langer dan Klompé.

Het lijkt er op dat de Friezen niet veel schurken hebben. Heel onschuldig is wel de koe, die op de eerste plaats staat.

Drees werd ‘vadertje Drees’ vanwege de Noodwet Ouderdomsvoorzieningen. Toen deze Noodwet in 1947 werd aangenomen ontstond in het hele land feest. Drees ontving honderden dankbetuigingen. Hij haalde een streep door`oud en arm’. Toen de Noodwet ook in de Eerste  Kamer werd aangenomen deed Drees iets buitenissigs: men vond hem een sigaret rokend. ‘Ik vond dat ik dat verdiend had’, zei hij.

Drees wordt vaak de grondlegger van de verzorgingsstaat genoemd. Hij zelf moest niets hebben van die term. ‘De staat verzorgt niet. Ze schept garanties in geval van nood.’ De latere AOW was naar zijn mening veel te royaal. Drees was zuinig, als minister en als privé persoon. Van dat laatste maakte ik een staaltje mee toen ik hem in 1984 interviewde. De mensen die video-opnames zouden maken waren verlaat door files. Toen ik dat aan Drees doorgaf en dacht een paar vragen buiten het afgesprokene lijstje te kunnen stellen draaide hij resoluut zijn gehoorapparaat uit: ‘Anders slijten de batterijen zo.’ Dat het kabinet Drees verantwoordelijk was voor de oorlog in Indonesië speelde geen rol bij het verwijderen van Drees uit de canon.

Marga Klompé was de drijvende kracht achter de Bijstandswet die de aloude Armenwet verving. Hoewel dit een grote verbetering inhield leidde dit niet zoals bij de Noodwet van Drees, tot nationale feestvreugde.

Onze nationale brombeer, Maarten van Rossem, verklaarde het hele gedoe met de canon tot grote flauwekul. Voor deze keer kan ik het met hem eens zijn, want hoeveel feiten je ook op een rijtje zet en hoeveel interessante verhalen je over personen opdiept, het wel of niet plek geven in de canon blijft een subjectieve bezigheid.

Er zijn ook regionale canons. Het lijkt er op dat de Friezen niet veel schurken hebben. Heel onschuldig is wel de koe, die op de eerste plaats staat. Verder zie ik alleen Grutte Pier, de slager van Kimswerd, die met een sadistisch genoegen zijn vijanden verdronk. En Peter Stuyvesant, in de volksmond Pieter Poat genoemd. Hij handelde in slaven en vocht tegen indianen. Wanneer zouden die standbeelden omgehaald worden?