Dia’s liegen niet

NIELS LAHUIS –

Op de kortste dag van het jaar wordt in Leeuwarden de eerste editie van het Diafestival georganiseerd. Aankomende zondag zetten negen huishoudens en twee instellingen hun voordeur open voor publiek om hun dia’s te vertonen. De achterliggende verhalen bij de dia’s staan centraal. Daan Levy en Jacco de Boer zijn de initiatiefnemers achter het nieuwe festival, die hiermee hun laatste gezamenlijke project afleveren als stadsproducers van Leeuwarden. In de afgelopen twee jaar is het rond het duo op bepaalde momenten behoorlijk stil geweest. Hoe kwam dit precies? Jacco de Boer kijkt vooruit naar alweer een nieuw Leeuwarder festival en blikt terug op twee jaar stadsproducerschap.

Een Diafestival, wat moeten we ons daarbij voorstellen?
‘Tijdens het Diafestival worden mensen door de hele stad opgeroepen om hun dia’s van zolder te halen en die te gaan vertonen. Daarbij zetten ze hun deur open voor het publiek, hun stadsgenoten. Er zijn zo’n 90.000 Leeuwarders en Daan Levy en ik hebben uitgerekend dat er dan minstens 100.000 dia’s op zolder zouden moeten liggen. Die liggen daar onder het stof en in een doosje weg te kwijnen. En daarmee is ook het verhaal erachter weg. Het leek ons aardig om die verstofte verhalen op de donkerste dag van het jaar voor het publiek een uniek podium te geven. Gewoon bij de mensen thuis.’

 

‘De eigenaardigheden van mensen komen niet meer naar voren. In de media niet, maar ook op sociale media niet. Iedereen poetst zichzelf op. Dia’s liegen niet.’

 

Dat maakt het een stuk persoonlijker. Dat is ook wat jullie willen bereiken?
‘Absoluut, met het oog op de drie dingen die we als stadsproducers hebben gedaan, speelden huis, buurt en straat een belangrijke rol. We hebben cassettebandjes door brievenbussen gedrukt, een literair festival gehouden in een snackbar en proberen nu mensen achter hun voordeur met elkaar in contact te brengen. Allemaal gedragen op oude gegevensdragers, we doen niet veel online. De echte ontmoeting is belangrijk, want dat willen de mensen best. Identiteit is zo gepolitiseerd; je bent blank of zwart, homo of hetero, biseksueel of transgender, jong of oud. Aan al die hokjes kleven vooroordelen of beschuldigingen terwijl je in de meeste gevallen er niets aan kunt doen. Daardoor krijg je het idee dat we uit elkaar leven, dat we de deur niet open durven te doen voor een ander.’

Zoals vaker het geval is geweest tijdens je periode als stadsproducer, is er ook in dit geval weinig aandacht besteed aan promotie. Is daar bewust voor gekozen?
‘Klopt, in de Huis aan Huis is een aankondiging gepubliceerd en daar wordt deze week ook het programma in geplaatst maar dat is het ook. Op de website plaatsen we ook alleen een PDF-je met het programma en de plattegrond. We vermijden eigenlijk de moderne distributietechnieken, zoals we bij het literair festival in de snackbar ook hebben gedaan. Toen hadden we alleen een poster maar op een paar tweets na ook geen berichten op sociale media.’

‘Ik denk dat de media én de sociale media het verhaal in de weg staan. Door mijn werk voor Culturele Hoofdstad en Suksawat heb ik een soort walging gekregen tegenover sociale media. Ik was er zo obsessief mee bezig en liet me er te veel door leiden. Als mensen zich afvragen waarom ze niks van ons horen, wat is dan precies horen van? Elke scheet die je laat in beeld brengen met een Instagram filter er overheen? Of door Ruben van Vliet gefotografeerd worden en daarna de vier beste foto’s uitzoeken? De eigenaardigheden van mensen komen niet meer naar voren. In de media niet maar ook op sociale media niet. Iedereen poetst zichzelf op. Dia’s liegen niet.’

Het einde van je periode als stadsproducer nadert. Hoe kijk jij terug op de afgelopen twee jaar?
‘Het zijn twee intensieve jaren voor mij geweest. In het begin van de periode werkte ik nog voor Culturele Hoofdstad en was betrokken bij Suksawat. In diezelfde tijd werd mijn beste vriend plotseling ziek en overleed vier weken later. Dat was een behoorlijke schok. Toen ben ik zes maanden thuis geweest met een flinke burn-out. Ik was een half jaar lang zwaar depressief en flink in de rouw over het verlies van mijn beste vriend. Na de geboorte van ons tweede kindje ben ik weer aan het werk gegaan. Dat was zwaar. Al zijn de persoonlijke dingen die ik heb meegemaakt tijdens deze periode natuurlijk geen excuus.’

‘Het hoogtepunt voor mij is dan ook niet het verspreiden van cassettebandjes geweest of het literair festival, maar de mentale slag die ik heb gemaakt. Dat is misschien egoïstisch, maar die onafhankelijkheid die we hebben bereikt is heel belangrijk geweest. Het originele plan van Daan en mij was om dertien verhalen te nemen en waarmee een aantal kunstenaars aan de slag zou gaan. Dat zou moeten resulteren in een boek, maar helaas werd de uitgeverij de Friese Pers opgeheven. Daarmee verviel ook de deal die we hadden gemaakt voor ons boek. Ineens viel zes maanden werk weg. We konden niet voor een fatsoenlijke prijs een nieuwe deal voor ons boek krijgen dus moesten we iets anders bedenken. Dat zijn frustrerende momenten geweest.’

Volgend jaar wordt er een opvolger voor jullie aangesteld, wie zou dit moeten worden?
‘Ik zou kiezen voor een ambachtsman. Daar zijn er zoveel van in Leeuwarden en wil je weer variëren op het thema, dan is een stadstimmerman bijvoorbeeld heel geschikt. We hebben nu schrijvers, kunstenaars en storytellers gehad en een ambachtsman is een mooi vervolg op dat rijtje. Die kan ook ergens heel lang mee bezig zijn, zonder dat je er wat van hoort.’

Aankomende zondagavond vindt het Diafestival op diverse locaties in Leeuwarden plaats. Van 20:00 uur tot 22:00 uur stellen verschillende sprekers hun huiskamer beschikbaar. Kijk voor de volledige planning op www.diafestival.nl.

Reagearje

DE MOANNE

'de Moanne' wol in breed en kreatyf poadium biede foar aktuele en skôgjende bydragen oer kultuer en de keunsten. 'de Moanne' lit sjen wat der yn en om Fryslân spilet, yn taal, byld en nije media. 'de Moanne' ferskynt op it web, op papier en organisearret 'live'-moetingen.