Baukje Wytsma: Altyd novimber

In Memoriam Baukje Wytsma (1946-2022)

Skriuwster en dichteres Baukje Wytsma (Reduzum, 01-04-1946) is tongersdei ûnferwachts ferstoarn. Sy is 76 jier wurden. Foar de Moanne hat sy in protte moaie bydragen levere, wêrûnder it gedicht ‘Altyd novimber’ dat te lêzen is yn de lêste edysje fan 2022. Wytsma lit in ryk oeuvre nei oan Fryske berneboeken, lietteksten, musicals en toanielstikken.

Bonkefeartliet

Yn 1976 debutearre se mei Romke Timen Tomke en oare opsizferskes. In oantal fan har boeken krigen in plak op de Honour List fan IBBY (International Board on Books for Young People).  Ien fan har bekendste lieten is it Bonkefeartliet dat yn 1996 útkaam  en song waard troch Anneke Douma. Ek it Simmer 2000 liet, song troch de Kast, wie skreaun troch har.

As sjoernalist resinsearre sy berneboeken en die se ynterviews foar Friesland Post en Ljouwerter Krante. Fan 1978 oant de ein yn 1995 wie se meiwurker en redakteur fan it kulturele moanneblêd De Strikel , dêrnei noch in tal jierren fan Trotwaer en De Moanne .

Ridder en Anjer

Yn 2007 ûntfong sy de Fryske Anjer en yn 2018 waard sy beneamd ta Ridder in de Orde van Oranje-Nassau fanwegen har grutte fertsjinsten foar de Fryske taal.

Wytsma wenne tegearre mei har freondinne Richy Hilverda en lit twa troude dochters, fjouwer bernsbern en twa bernsbernsbern achter.

Baukje Wytsma sil mist wurde.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Hjir it gedicht Altyd novimber dat ek te lêzen is yn nûmer 6 fan de Moanne fan dit jier.

ALTYD NOVIMBER

WÊR BIST

Snein, de jûntiid weaget op en del op it ritme 

fan de ientoanige slingerslach fan de tsjerkeklok, 

tryst resonearret it troch de lytse buorren. 

In fine rein wazemt boppe de dobben op it plein,

groomswart spegelt de leechte  yn ’t lantearneljocht. 

Alles feroaret yn ferfrjemdzjende kontoeren: dakpannen,

peallen, beammen, hagen,  neat as skimen mear. 

In flymjende pine fan ûnwennigens stjoert dy

ûnferhoeds nei in lytse waarme keamer: ljocht boppe 

de tafel, de feiligens mei stoarmwyn efter sletten blinen, 

nei  alles wat gjin namme hie en watst net witst. 

MIST

Novimbermist, de lytse huzen hingje út it lead, 

de beammen drippe. Moarnsier giet men fan hûs op 

flusterfuotten, omwuolle stimmen wurde stadich wei, 

de kleur ferfaget, in feale sprei  leit oer de sleat.  

Sa sacht is alles no,  sa treastryk  stil, ferrifeljend de rook 

fan wiete ierde dy’t it djip fan dizze dei befluorret.

YN HÂNBERIK

Der springt wat foar it ljocht, in namme

hat it net. It trillet wat, fljocht op of klibbet

as in blêd oan it kezyn. Do fielst it op dyn

wang, it streaket as in mûle by dyn ear en 

pimpert dy de fingerseinen, want kear op kear 

besikest it te heinen, te heech, te let.  

Sa driuwt it ivich foar dy út, it is der en it is 

der net, do sjochst it ast net sjochst.