Yerma fan Tryater

SOPHIE TEKELENBURG –

————————————————————————————————————

Van: Sophie Tekelenburg

Aan: redactie de Moanne

Datum: 28 april 2004

Onderwerp: “Yerma” van Tryater

————————————————————————————————————-

Beste redactie,

Yerma, van de hand van de Spaanse auteur Frederico Garcia Lorca (1898-1936), is van oorsprong een temperamentvol en maatschappijkritisch toneelstuk. Dat gegeven in combinatie met het Friese Tryater zou interessant toneel op kunnen leveren. Het werd echter een ik-kijk-op-mijn-horloge-want-hoelang-duurt-het-nog voorstelling. Echte verassende elementen zaten er nauwelijks in. Ook wekte Tryater de indruk dat het ‘Friese’ belangrijker was dan het toneelstuk zelf. Er werd inderdaad prachtig Fries gesproken (dat nog maar eens werd geïllustreerd in een volkomen overbodige en irritante inleiding) , maar dat zou niet de essentie van het toneelstuk moeten zijn.

Yerma is een Spaanse vrouw die zich in de jaren dertig staande moet zien te houden. Ze leeft met haar man op het platteland en is onderworpen aan de kleinburgerlijkheid van de gemeenschap. Ze leven een eenvoudig en simpel leven, waarin het erg belangrijk is wat anderen van hen vinden. Ten alle tijde moet worden voorkomen dat er over hen besproken wordt. Vooral haar man Juan is daarvan goed doordrongen; Yerma mag zich nauwelijks buiten het huis begeven. Toch blijven ze niet buiten schot als het gaat om het dorpsgeroddel. En wel hier om: ze zijn inmiddels een paar jaar getrouwd, maar nog steeds kinderloos. En dat is, zeker in die tijd, een groot gemis. Yerma voelt zich leeg en nutteloos zonder kinderen. Ze lijdt een zowel openlijke als innerlijke strijd die symbool staat voor de positie van de vrouw uit die tijd, namelijk dat het moederschap het enige is wat telt voor een vrouw; haar enige nut in het leven is. Het eindigt dramatisch, ze is eindelijk tot Juan doorgedrongen dat ze zich eenzaam en nutteloos voelt. Daarvóór vond Juan kinderen niet de grootste prioriteit hebben, zijn werk als schapenherder was alles voor hem. Wat een passievolle vrijpartij zou moeten worden, leidt tot de dood van Juan; Yerma heeft hem gewurgd.

Dat gegeven is wel enigszins verassend, maar verandert niks aan het algehele beeld dat is blijven hangen. Dit toneelstuk is een typische net-nieter. Het bevat nauwelijks leuke liedjes of originele teksten, het verhaal is voorspelbaar en het weet je op geen moment te raken. Yerma houdt afstand, laat je niet meeleven. Toch heb ik wel het gevoel dat de zaal enigszins heeft genoten. Zonder me laatdunkend uit te laten, heb ik wel het gevoel dat het feit dat deze voorstelling volledig in het Fries was, een groot pluspunt was voor het publiek (dat voor het grootste gedeelte uit vijftigers bestond).

Yerma, een fantastisch toneelstuk om je Fries weer eens bij te spijkeren, maar ben je iets kritischer, sla het dan vooral over want je zult er niet van wakker liggen.

 

Gezien: 27 april, De Harmonie Leeuwarden.

Tekst: Federico Garcia Lorca.

Regie: Shireen Strooker

Acteurs: Annemaaike Bakker en Nynke Heeg als Yerma, Thijs Feenstra als Juan, Astrid Reitsema als Maria, Hilbert Dijkstra als Victor, Tamara Schoppert als de oude heidense vrouw, Lianne Zandstra als Dolores.

 

Sophie Tekelenburg (18) út Hurdegaryp, se hat krekt havo-eksamen dien. Nei de simmer wol se nei de skoalle foar sjoernalistyk yn Swol.

 

Earder ferskynd yn de Moanne 5 (juny) 3 (2004), s. 7.

Reagearje

DE MOANNE

'de Moanne' wol in breed en kreatyf poadium biede foar aktuele en skôgjende bydragen oer kultuer en de keunsten. 'de Moanne' lit sjen wat der yn en om Fryslân spilet, yn taal, byld en nije media. 'de Moanne' ferskynt op it web, op papier en organisearret 'live'-moetingen.