Sjoerd de Vries, in rekonstruksje

SITO WIJNGAARDEN – 

Museummeiwurker en publisist Susan van den Berg docht op dit stuit ûndersyk nei it libben en wurk fan keunstskilder Sjoerd de Vries. It doel is om yn 2016, it jier wêryn’t de yn Aldehaske berne keunstner 75 jier wurde sil, in grutte oersjochtentoanstelling fan syn wurk te meitsjen yn Museum Belvédère.

‘Lijdend voorwerp’
Fan de rûchwei tolvehûndert wurken fan De Vries is no likernôch de helte yn kaart brocht. Der falt dus noch in soad te ûndersykjen.
“Vroeg werk van Sjoerd is er nauwelijks. Zijn oude voorraad is in vlammen opgegaan toen zijn broers hun gezamenlijke slaapkamer in het ouderlijk huis hadden ‘opgeruimd’. Dankzij de oproep hebben we toch wat vroeg werk kunnen achterhalen. Dat is niet alleen belangrijk voor het onderzoek en het aantonen van zijn ontwikkeling als kunstenaar, het is ook mooi dat Sjoerd er bij is om dit allemaal mee te maken. Hij wordt verenigd met zijn werk en ziet soms dingen waarvan hij dacht dat ze verdwenen waren. Het heeft ook een praktische kant, want ik kan meteen de signatuur en de dateringen met hem doornemen. Alles wat nu in de database zit, is geautoriseerd door de kunstenaar zelf. Bovendien heeft hij een ijzersterk geheugen. Zijn verhalen bevatten niet alleen belangrijke achtergrondinformatie, maar ook nieuwe aanknopingspunten. Op basis daarvan kan ik weer verder onderzoek verrichten.”

Je hoeft bij hem niets toe te dekken, want dan is hij de eerste om de boel te ontbloten. Die rauwe eerlijkheid is mooi.

“Het is voor het eerst dat er zo grootschalig onderzoek wordt gedaan. Dat levert nieuwe werken, inzichten en dwarsverbanden op. Je kunt sleutelwerken tonen en ontwikkelingen uitdiepen, maar ook de lijnen naar zijn privéleven zichtbaar maken. Leven en werk zijn een eenheid, maar er vallen nogal wat ‘zwarte gaten’ in zijn biografie. Die zijn we nu aan het reconstrueren. Dat is een lastig en pijnlijk proces, want het is niet allemaal even fraai wat je tegenkomt. Sjoerd heeft een heftig leven geleid, maar hij loopt niet weg voor de herinneringen of de gevolgen daarvan. Je hoeft bij hem niets toe te dekken, want dan is hij de eerste om de boel te ontbloten. Die rauwe eerlijkheid is mooi. Dit is een intensieve klus. Voor ons allebei, maar vooral voor hem als ‘lijdend voorwerp’.”

Sterke individuele expressie
De oersjochstentoanstelling yn Belvédère moat in oar byld fan de keunstner jaan. Doel is om de unike kwaliteiten fan syn oeuvre fierder ûnder de oandacht te bringen. Neffens Van den Berg fertsjinnet it wurk fan De Vries it om grut brocht te wurden.

“Ik ken Sjoerd al lang en ben al vroeg begonnen met het verzamelen van materiaal voor mijn eigen archief. Ik kwam vaak bij hem in het atelier, heb regelmatig over hem geschreven en toen het tijd werd dat Museum Belvédère hem groots ging eren, was ik de logische kandidaat om dat project te leiden. Bovendien wilde Sjoerd niemand anders. We hadden al heel wat opgebouwd en hij wilde niet met een nieuw iemand vanaf nul beginnen. Wij konden meteen voortzetten en verdiepen. De timing was perfect, want ik had net mijn onderzoek naar Willem van Althuis afgerond. Die expositie opende in de zomer van 2013. Eigenlijk ben ik daarna meteen doorgegaan met Sjoerd.”

“Hij heeft veel klassieke pijlen op zijn boog, maar is onmiskenbaar een schilder van nu. Bovendien heeft hij een geheel eigen stijl, een unieke signatuur en een sterke individuele expressie. Hij gebruikt een onnavolgbare techniek, zijn werk is direct herkenbaar en het is ook interessant om zijn invloed te herkennen in het werk van andere kunstenaars, zeker waar het landschappen betreft. Niet voor niets wordt hij gezien als Frieslands meest belangrijke hedendaagse schilder, hoewel de kwaliteit van zijn werk geografische grenzen overstijgt.”

Neffens Van den Berg binne it boek en de tentoanstelling in tussenfase yn in grutte geheel. Ek nei 2016 giet it ûndersyk nei it wurk fan De Vries troch.
“Over Sjoerd valt veel meer te schrijven dan ik in een catalogustekst kwijt kan. Daarom zal er in de toekomst nog een biografie verschijnen, waar ik eerst veel extra onderzoek voor moet doen. Dat speelt dus later pas, maar een landelijke uitgever heeft nu al interesse getoond. Verder zijn we bezig met een documentaire en er staan nog enkele exposities gepland, ook buiten Friesland.”

Op dit stuit is der yn Museum Belvédère in lytse presintaasje ynrjochte mei fjirtjin selsprotretten fan De Vries. ‘De selfies fan Sjoerd’ sa’t de keunstner it sels neamt. De mini-eksposysje yn de westfleugel fan it museum rint oantemei 9 novimber. Elk dy’t noch wurk fan De Vries yn besit hat, of immen ken dy’t dat hat, kin kontakt opnimme mei Museum Belvédère fia info@museumbelvedere.nl of 0513-644999.