Seriematig maatwerk (1)

BAUKE TUINSTRA – 

Nog niet zo lang geleden had een koper van een nieuw huis weinig keus. Hij of zij kon een kant en klaar huis kopen, aangeboden door een projectontwikkelaar (of een catalogusbouwer) die veel keuzes al voor de bewoner had gemaakt. Een andere optie was het zelf laten ontwerpen en bouwen van een echt eigen huis. Aan beide mogelijkheden zaten voor- en nadelen.

Een kant en klaar huis gaf een vrij grote zekerheid over opleverdatum en prijs. Bovendien werd alles geregeld, van ontwerp, bouwvergunning en aannemerskeuze tot de oplevering met keuken en badkamer. De prijs leek vaak scherp en de toekomstige bewoners hadden weinig zorgen, maar het huis was zeker geen maatpak.

Dat was wel mogelijk wanneer werd gekozen voor zelfbouw, maar dat was voor velen een ongewis en inspannend avontuur. Want alles moest zelf besloten en geregeld worden, van keus voor de architect en de aannemer tot het type deurgreep en toiletpot. Ook was niet van meet af aan duidelijk wat dit alles zou gaan kosten en of de plannen soepel door de vergunningsprocedure zouden komen. Maar het resultaat was vaak alle inspanning en zorg waard.

Zeker, er waren ook tussenvormen, waarbij er nog enkele opties waren. Zo konden kopers vaak kiezen voor een uitbouw, een dakkapel of een erker. Maar al te veel keuzes stuurden het bouwproces danig in de war en dat paste niet in de toenmalige werkwijze. Bovendien, kopers konden niet al te veel wensen hebben, want er waren altijd andere gegadigden. En voor huurders was een eigen keuze al helemaal ondenkbaar.

De crisis heeft dit alles veranderd. Woningen worden niet meer vanzelf verkocht en kopers hebben veel keus. De klant is koning geworden. Dat vraagt om een andere houding van de aanbieder van nieuwe woningen. Maar de grootste verandering komt door een technische revolutie in de bouw. Hoewel er al jaren wordt getekend met de computer wordt er pas de laatste jaren echt gebruik gemaakt van de mogelijkheden van verregaande automatisering.

Plattegronden, gevels en doorsnedetekeningen worden niet meer afzonderlijk gemaakt, maar komen uit één enkel driedimensionaal digitaal model. Ook leveranciers en onderaannemers leveren hun tekenwerk zo aan. Verschillen tussen tekeningen (en daarmee fouten en kosten) worden zo veelal voorkomen. Maar dit is pas het begin.

Want zou het niet mooi zijn wanneer de voordelen van seriematige bouw (voorspelbare en lage kosten, een efficiënt bouwproces) zouden kunnen worden gecombineerd met de voordelen van maatwerk? En waarbij een koper of zelfs een huurder zelf zijn of haar woning kan samenstellen? Niet alleen door te kiezen voor een aanbouw, maar zelfs voor een architectuurstijl? En dat allemaal met een helder inzicht in kosten en zelfs in het energieverbruik? Dat kan nu. En uiteraard betekent dat nog al wat voor onze openbare ruimte. Daarover later meer …