fotografy: Linus Harms

Jamila Faber

WENDY KENNEDY –

Schunnige truien en gebroken harten

De nije Ljouwerter stedskeunstner Jamila Faber oer har plannen

 

Se wol soargje foar in glim op de gesichten fan de ynwenners fan Ljouwert. Se wol har rjochtsje op Ljouwerters dy’t tinke dat se net fan keunst hâlde, mar dat eins wol dogge. Se wol keunst bringe mei in rou rântsje. Jamila Faber (27) is de nije stedskeunstner fan Ljouwert en brûzet fan de ideeën.

 

‘Jamila foel op as in kalm streamke yn in wetterfal fan kreativiteit’, sa leit foarsitter Arjan Hut de kar fan de sjuery út foar Jamila as stedskeunstner. Sels tinkt Jamila dat se ek keazen is fanwege har autentisiteit. ‘Ik ben niet zo bezig met imago en ben niet bombastisch. Er werd achteraf gezegd dat ik het niet zou hebben gered op mijn pitch, maar dat ik het moest hebben van de inhoud. Tijdens mijn pitch hield ik het klein en dichtbij, zo zijn ook mijn plannen. Het lijkt me bijvoorbeeld heel leuk om in de lente het aantal vogelnestjes in de stad te tellen en daar een artistieke uiting aan te geven, zoals een fototentoonstelling.’

 

Verweggistan

De yn Harns hikke en teine Jamila Faber koe net wachtsje om de havenstêd te ferlitten. ‘Ik had een enorme drang om weg te gaan. Ik wilde kunst maken, gelijkgestemden ontmoeten en dingen beleven. Op zoek naar het avontuur in Verweggistan.’ It waard úteinlik net hiel fier fuort: Ljouwert. Dat hat alles te krijen mei de oplieding dy’t se graach dwaan woe. ‘In Leeuwarden heb je de Academie voor Popcultuur, en die opleiding sprak me erg aan. In de praktijk kies je niet echt een discipline, maar is alles heel erg gericht op creativiteit.’ Se hat net mear safolle mei Harns, al freget se har wolris ôf hoe’t it opgroeien yn dy stêd har mei foarme hat. ‘Harlingers zijn ruw en recht voor zijn raap en hier herken ik mezelf erg in. Ik vraag me weleens af of dit een deel van mijn karakter is of een deel van mijn afkomst.’

 

Se is yn 2011 ôfstudearre en hat op de oplieding leard om projektmjittich te wurkjen en konseptueel te tinken. Dat is ek krekt de wize wêrop’t se oan ’e slach wol as stedskeunstner.

‘Ik moet vier keer per jaar een project doen, dat is een van de weinige harde eisen. Mijn plan is om bij ieder project met andere partners te werken en elke keer een ander hoekje van de stad te belichten. Het doel is een soort van mozaïek te maken van Leeuwarden. Verder wil ik gaan werken met verschillende disciplines: muziek, theater, film, literatuur, poëzie, dans, van alles.’

 

Rou rântsje

Wat har earste projekt wurdt? ‘Ik heb superveel ideeën en maak binnenkort een keus. Zo heb je in Stiens een groep oudere mensen die goed kunnen handwerken, dat wordt steeds unieker. Hier wil ik misschien wat mee doen, ook omdat Stiens binnenkort bij de gemeente Leeuwarden gaat horen. Het lijkt me leuk om dit te combineren met popcultuur door ze bijvoorbeeld schunnige truien te laten breien.’

 

‘Verder wil ik iets doen met gebroken harten van mensen uit Leeuwarden. Het stikt van de romantische comedy’s, maar al die mooie verhalen kennen we wel. Ik hoor liever de verhalen van gebroken harten, die van onbeantwoorde liefdes of een liefde waar abrupt een einde aan is gekomen.’

 

Dy syktocht nei de skaadkanten fan it libben is ek hiel dúdlik werom te finen yn Jamila’s oare wurk, sa as har band O, Kutjes. ‘We maken absurde electropop.’ Tegearre mei Esther de Jong sjongt se oer de leafde, mannen en de dingen dy’t misgeane. De namme fan de band wurdt al gau assosjearre mei seks, mar dat is net de gedachte derachter. ‘Het verwijst naar als er iets misgaat. Als je iets laat vallen dan zeg je: O, kutjes!’ Wol boartsje se mei de assosjaasje. ‘Zo hebben we tijdens onze optredens altijd schooluniformen aan.’

 

‘In onze liedjes gaat het vaak om escapisme. Het nummer Stroboscoop gaat over het sluiten van je ogen voor problemen door te verdwijnen in het nachtleven en zo alles te vergeten.’

Wêr komt dy fassinaasje foar de skaadkanten fan it libben wei? ‘Zonder zwart geen wit. Zonder dalen geen pieken. Door het besef van rottigheid kun je het mooie waarderen. Bovendien kun je in rottigheid altijd iets moois ontdekken en dat vind ik interessant. Zo las ik laatst een interview met cabaretier Javier Guzman. Hij heeft veel shit doorstaan, maar geeft niet op. Door wat hij heeft meegemaakt, geeft hij niet bij iedere tegenslag op en dat herken ik bij mezelf ook. Ik heb zelf ook veel meegemaakt, maar zal altijd, hoe dan ook, mijn dromen blijven najagen.’

 

Mei O, Kutjes steane ferskate optredens pland en se hawwe krektlyn harren earste fideoklip útbrocht, fan it nûmer Huilen & Haten. Dêrnjonken is se krektlyn úteinset mei it soloprojekt Oh Oh Lola. ‘Ik schrijf en zing peinsliedjes die klinken als een elektronisch antwoord op Roosbeef en Lucky Fonz III. Liedjes om op te dansen, om te lachen en te huilen.’

 

Fierder hâldt Jamila har dwaande mei ferskate poëzyprojekten. Ien dêrfan is Luistervinkverzen. ‘Op evenementen of festivals luister ik samen met Ottelien Belzer mensen af. We gebruiken zinnen die we horen voor gedichten die we ter plekke maken, op een ouderwetse typemachine. Vervolgens doen we de gedichten in kleine gouden enveloppen en stoppen ze stiekem in jassen en tassen van bezoekers. Omgekeerd zakkenrollen zeg maar.’

 

Community art

Dêr komme no dus de projekten fan de stedskeunstner by. Se sit fol ideeën en hat dêrmei in hiel dúdlik doel foar eagen. ‘Ik wil niet alleen kunst maken voor mensen die toch al geïnteresseerd zijn. Die zijn sowieso al op de hoogte dat er een stadskunstenaar bestaat. Ik wil ook mensen bereiken die denken dat ze niet van cultuur houden, terwijl ze bijvoorbeeld wel naar The Voice of Holland of So you think you can dance kijken, dat is ook cultuur.’

 

Hoe’t se dat foarelkoar tinkt te krijen? ‘Door me niet high and mighty op stellen en goed te luisteren naar alle ideeën die er zijn. En door niet alleen met kunstenaars te werken, maar ook met gewone mensen. Soms hebben mensen vaardigheden en talenten waar ze totaal geen weet van hebben. Verder wil ik dingen op een andere manier aanpakken om zo andere groepen die niks met kunst hebben aan te spreken. Als ik een project met een school wil doen, dan zal ik bijvoorbeeld voor een school kiezen in een achterstandswijk als Bilgaard. Ik heb een dochter van vier die naar school gaat in het centrum, waar veel aandacht is voor kunst en cultuur. Ik kan me voorstellen dat dat in Bilgaard minder is.’

 

Dy oanpak hat in soad wei fan community art, wêrby’t sosjale problemen sintraal steane en de mienskip by de keunst belutsen wurdt. Jamila is net fan doel om al har projekten sa oan te pakken. ‘Ik wil vooral veel afwisselen. Bovendien vind ik community art een hoog knuffelgehalte hebben. We gaan die arme mensen even een culturele opsteker geven, dat idee. Met deze instelling neem je mensen niet serieus.’

 

Dochs fynt se community art net perfoarst in minne saak. ‘Het heeft ook vele goede kanten, omdat het een buurt of dorp samenbrengt. Je komt in aanraking met buurtgenoten met wie je anders misschien wel nooit zou praten. Het haalt mensen uit hun comfortzone.’

 

Allure

Der gebeurt in soad yn Ljouwert op it mêd fan keunst en kultuer en dat wurdt allinnich mar mear no’t 2018 – it jier dat Ljouwert kulturele haadstêd fan Europa is – hieltyd tichterby komt. Is de nagelnije stedskeunstner net benaud om ûnder te snijen tusken al dy inisjativen? En hat Ljouwert noch wol in stedskeunstner nedich, no’t der al safolle bart?

 

‘De projecten van LWD2018 zijn best groot, zoals 11Fountains. Ik wil juist kleinschalig te werk gaan, dicht bij de mensen komen en op zoek gaan naar ontroering. Als je dat hele intieme opzoekt, heb je veel effect en krijg je een oprechte reactie. Verder gebeurt er inderdaad al enorm veel in Leeuwarden als je het vergelijkt met tien jaar geleden, toen voor het eerst de stadsdichter werd aangesteld. Wat dat betreft heb ik niet de zware taak om Leeuwarden uit het slop te trekken. Wel denk ik dat een stad met een stadskunstenaar zichzelf en wat een stad allemaal te bieden heeft serieus neemt. Het geeft een stad allure.’

 

Ljouwert set de tradysje gewoan fuort. De stêd is oait begûn mei it oanstellen fan stedsdichters, troch de jierren hinne is dat feroare yn in stedsperformer en letter stedsprodusers. De kommende twa jier sil Jamila dêr in ferfolch oan jaan as stedskeunstner. Se hopet dat minsken oer twa jier mei in waarm gefoel weromsjogge op de tiid dat sy stedskeunstner west hat. ‘Ik wil dat mensen met een nostalgisch gevoel terugkijken, met een lach en een traan.’

 

Earder ferskynd yn de Moanne 16 (2017) 1, p. 36-39.

Reagearje

DE MOANNE

'de Moanne' wol in breed en kreatyf poadium biede foar aktuele en skôgjende bydragen oer kultuer en de keunsten. 'de Moanne' lit sjen wat der yn en om Fryslân spilet, yn taal, byld en nije media. 'de Moanne' ferskynt op it web, op papier en organisearret 'live'-moetingen.