Ik twijfel dus ik ben

RENSKE BAKKER – 

Jan Hamstra twijfelt. Die twijfel is met krachtige beelden vergezeld van opzwepende leuzen in museum Belvédère tentoongesteld. Hamstra is pas net afgestudeerd maar heeft de aandacht van media en tentoonstellingsmakers onmiddellijk getrokken. Zijn afstudeerwerk ‘Manifesto of Doubt’ komt in museale context uitstekend tot zijn recht.

 

Twijfel is niet erg, dat laat Hamstra zien. Twijfel is de eerste stap naar een kritische gedachtegang met autonome opvattingen.

 

Oorspronkelijke houtsneden en geprojecteerde beelden zijn het eerste dat opvalt, maar waar deze installatie om draait is het gebonden manifest zelf. In minimale kleuren, herkenbaar van Sovjetkunst en Amerikaanse, presidentiële campagnebeelden, heeft Hamstra steeds twee beelden naast elkaar geplaatst, die elkaar gelijktijdig aanvullen en tegenspreken. De kunstenaar werd bij zijn onderzoek naar beelden en uitspraken van politiek activisme en geweld zelf vaak heen en weer geslingerd tussen sympathie en afschuw. Hij verbeeldt dit door steeds beelden te combineren die als dag en nacht van elkaar verschillen, maar even onlosmakelijk verbonden zijn. Een zich herhalende compositie geeft bijvoorbeeld een tegenstrijdig inhoud weer, terwijl herhaalde figuren in een andere context steeds weer terugkeren.

De oorsprong van de houtsnijbeelden ligt in de media. Zonder dat Hamstra overal duidelijk verwijst naar specifieke plekken of gebeurtenissen gaat er een universeel herkenbare uitstraling van ze uit. De leuzen die de houtsneden vergezellen zijn even herkenbaar, maar vooral als de tijdloze taal van politiek en terreur. Dat het bekende en minder bekende citaten zijn is minder belangrijk. ‘The enemy’ staat er bijvoorbeeld geschreven, zonder dat er expliciet gemaakt wordt wie de tegenstander is. Soms lijkt een anoniem figuur Hamstra zelf, maar zou evengoed iemand uit het publiek kunnen zijn.

Het manifest als geheel is ondanks de oude techniek en vormgeving echt een document van deze tijd. Een mening uiten of een standpunt innemen lijkt gemakkelijk in een tijd van Facebook-polls en profielfotofilters, maar is verraderlijk trendgevoelig en vaker wel dan niet gebaseerd op even vluchtige informatie.

Twijfel is niet erg, dat laat Hamstra zien. Twijfel is de eerste stap naar een kritische gedachtegang met autonome opvattingen. Zoals Descartes schreef: ’twijfel is het begin van wijsheid.’ Juist daarom neemt Hamstra – zonder te aarzelen – een sterk standpunt in dat pleit voor de twijfel. Maar, zoals aan het einde te lezen is: ‘perhaps it is human nature to escalate things.’

 

 

‘Manifesto of Doubt’, Museum Bélvedère, Oranje Nassaulaan 12 Heerenveen-Oranjewoud. Te zien tot en met 30 oktober, meer informatie: http://www.museumbelvedere.nl.

Reagearje

DE MOANNE

'de Moanne' wol in breed en kreatyf poadium biede foar aktuele en skôgjende bydragen oer kultuer en de keunsten. 'de Moanne' lit sjen wat der yn en om Fryslân spilet, yn taal, byld en nije media. 'de Moanne' ferskynt op it web, op papier en organisearret 'live'-moetingen.