De oe van ‘computer’ 

HENK WOLF – 

Het Fries heeft twee varianten van de eenklank ‘oe’. In de woorden ‘koekje’, ‘rûte’ en ‘platehoes’ zit de korte variant. In de woorden ‘koeke’, ‘bûge’ en ‘hûs’ zit de lange.

Laatst viel het mijn vrouw op dat ik ‘computer’ uitspreek met de lange ‘oe’ van het Friese ‘hûs’, terwijl zijzelf de korte ‘oe’ van ‘koekje’ gebruikt.

Bij het Nederlands is dat anders. Dat heeft alleen de korte oe-klank. Althans, in woorden die al heel lang deel van de Nederlandse woordenschat uitmaken. Bij recentere leenwoorden uit het Engels wordt nog weleens een lange uitspraak van de ‘oe’ gebruikt die eigenlijk niet bij het Nederlands hoort.

Laatst viel het mijn vrouw op dat ik ‘computer’ uitspreek met de lange ‘oe’ van het Friese ‘hûs’, terwijl zijzelf de korte ‘oe’ van ‘koekje’ gebruikt. Die variatie in het Nederlands was me nog niet eerder opgevallen. Daarom heb ik op Facebook een kleine rondvraag georganiseerd. Die is te klein om conclusies te kunnen trekken over wat voor soort mensen de korte of de lange ‘oe’ in ‘computer’ gebruiken, maar duidelijk is wel dat beide uitspraakvarianten veel voorkomen.

Wie ‘computer’ met een lange ‘oe’ uitspreekt, beschouwt het woord onbewust misschien nog een beetje als een Engels woord in het Nederlands, terwijl de mensen die het met een korte, Nederlandse ‘oe’ uitspreken het helemaal in het Nederlandse systeem hebben ingepast. Het is echter ook mogelijk dat ‘computer’ met een lange ‘oe’ volledig aan het Fries is aangepast (met een ‘o’ met geronde lippen en een tongpunt-r). Immers, het Fries heeft net als het Engels een lange ‘oe’-klank. In dat geval kan ‘computer’ met een lange ‘oe’ in het Nederlands ook een frisisme zijn.