Bulldozers & Bloednoazen

JACOB VAN ESSEN –

In zijn voorwoord bij het fotoboek Bulldozers & Bloednoazen noemt Geart de Vries de foto’s soms pijnlijke botsingen tussen stad en platteland. Vervolgens concludeert Theunis Piersma in zijn bijdrage dat er begrip uit de foto’s spreekt.

Daarmee is de toon gezet voor hoe je kijkt naar deze beelden en dat kan jammer zijn.

Dit is geen normaal fotoboek, maar een onderzoekende blik op de groei van de plattelandsstad die Leeuwarden nog steeds is. 
Want wat is dat platteland hier dichtbij. Je hoeft er geen moeite voor te doen of je staat er midden in. Maar toch, aan de randen van deze stad gebeurt het een en ander. Steden, ook Leeuwarden, hebben de onhebbelijkheid om te willen groeien. En ondanks de crisis gaat dit door. Rondwegen doorbreken oude verbindingswegen, sloten en oude ongeschonden zand- en kleilagen. De voorstad groeit.

De fotograaf van het boek, Abe de Vries, is ook dichter. En een dichter die het voor elkaar weet te krijgen om in het Fries, zijn taal, de klanken van het landschap mooi te vangen. Zo ook hier tussen de foto’s. De gedichten dragen bij aan het denken over en het veranderen van de stad maar ze kunnen ook op zich zelf goed gelezen worden zonder dat je ze in dit boek met foto’s had aangetroffen .

De annotaties in het boek beperken wat mij betreft het creatief denkend vermogen van de lezer. Zeker, ze kunnen helpen bij verder inzicht in wat je leest of ziet, maar ze staan daarbij ook een eigen invulling in de weg.
 De inleidingen en verklaringen in het boek bepalen natuurlijk niet wat je verder ziet in dit boek of de tentoonstelling die nog tot eind december in het HCL in Leeuwarden is te zien. Als ik daar niet teveel op let, herken ik in het paard dat wat voor zich uit staat te staren al snel het paard dat vroeger bij onze buren achter de boerderij stond maar op een dag uitbrak en op oude leeftijd zwanger werd. Beelden roepen snel associaties op met wat je kent of hebt gekend. Met een verhaal of anekdote. En als fotograaf doe je natuurlijk het omgekeerde.

Je legt je kennis op aan die waarnemer. Je laat hun zien waar je interesses liggen. 
Abe de Vries doet niet anders. Zijn herinneringen, beelden van vroeger zoals de oude gele melkmachine die eigenlijk in het landbouwmuseum thuishoort, zijn teruggevonden en vastgelegd en geven dat veranderende landschap zijn extra laag. Die stond daar op hem te wachten en maakt zijn verhaal, emotie, duidelijk. Maar mijn dochter zegt, wat is dat papa dat gele hokje?

Het beleven van het landschap, de elementen, komt veelvuldig terug in de gedichten van Abe de Vries. In deze foto’s zie je ook een enorm streven om zijn fictie aan het landschap op te leggen. Zijn herinneringen aan een veld met paardenbloemen, het dak van een boerderij accentueren in Crystalic, de school in Techum een aanklacht of juist de grens willen bepalen of willen aangeven dat het platteland er nog steeds is in deze nieuwe stadswijken, Ons Thús Techum. Ja in die spelling.

Het landschap herinneren.

Hoe dit zoeken heeft geresulteerd in deze beelden heeft te maken met herkenning. Sommige beelden tonen dit onzeker maar omdat het reflecties zijn, vind ik dat alleen maar positief. Die onzekere beelden geven mij stof om zelf te reflecteren, te kijken en te zoeken naar betekenis. Als fotograaf moet je altijd aanwezig zijn in je werk. Abe kent het landschap met koeien en melkmachines van dichtbij uit zijn jeugd maar in zijn foto’s gaat het ook gewoon om composities met lijnenspel en hier en daar een aangezet B-film luchtje, zoals hij dat zelf zo aardig omschreef in een gedicht. De foto met de mooie puntsgewijs scharrelende kippen met daar achter de vervreemdende koepels van de proefboerderij zie ik zo weer voor me als krachtig beeld.

Leeuwarden heeft nog steeds veel dorpse trekken. Dat maakt je kritische blik al snel milder. Die Großstad of de metropool is hier gelukkig nog ver te zoeken en ook Akkrum heeft een industrieterrein en een nieuwbouwwijk. 
Abe de Vries probeerde vanuit het landschap de stad te benaderen en zijn herinneringen en emoties in zijn beelden weer te geven.

Of hij daar in is geslaagd kun je misschien betwisten, maar dan ga je voorbij aan het feit dat je deze foto’s moet kunnen bekijken voor wat ze zijn. En dat zijn vooral waardevolle tijdsdocumenten en of dragers van betekenissen die je er ook zelf nog altijd aan moet kunnen toevoegen.

“Wat schattig, kijk het paard slaapt” zei mijn dochter.

 

Abe de Vries
, Bulldozers & Bloednoazen
. De stadsrand van Leeuwarden. De Friese Pers Boekerij, Leeuwarden 2013.

De tentoonstelling is nog te zien tot en met eind 2013 in het Historisch Centrum Leeuwarden, Groeneweg 1. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 11.00 tot 17.00 uur, zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur. De toegang is gratis.